Coalitieakkoorden (2): dilemma's rondom digitalisering

Grote gemeenten willen voorop lopen met digitalisering, maar er ontstaan daarbij diverse dilemma’s. Er zijn bij meerdere van de tien grootste gemeenten zorgen over bewoners die het niet bij kunnen bijbenen. Met de inzet van technologie hinken sommige coalities op twee gedachten, bijvoorbeeld met camera's. Meer veiligheid gaat immers ten koste van privacy.

Binnenlands Bestuur analyseert de coalitieakkoorden van de tien grootste gemeenten waar afgelopen voorjaar verkiezingen plaatsvonden. Wat zijn de gemene delers en trends? In aflevering 2: Digitalisering

Dilemma met cameratoezicht: veiligheid of privacy
De grote gemeenten willen graag een veilige gemeente zijn en een aantal waaronder Utrecht, Breda en Rotterdam gebruiken camera’s om dat te bereiken, zo schrijven ze in hun coalitieakkoord. Over de inzet voor de komende jaren op camera-gebied zijn de doelstellingen verdeeld. De gemeente Utrecht schrijft in het coalitieakkoord dat het huidige beleid van cameratoezicht wordt voortgezet. Het maximum aantal camera’s in de stad blijft ongewijzigd. Er wordt binnen die marge echter gestreefd naar meer flexibele camera’s en kleiner aantal camera’s. Rotterdam gaat in ‘kwetsbare wijken’ het cameratoezicht, zowel op mobiele als vaste plekken, uitbreiden en geeft daar de komende jaren enkele miljoenen aan uit. Breda heeft goede ervaringen opgedaan met wijkapps en wil cameratoezicht alleen toepassen in gevallen waarin dit ‘echt nodig is’ en dan het liefst tijdelijk. Tilburg richt zich op onder meer overlast en wil meldingen via een app mogelijk maken. Breda wil ‘cyberbullying, oftewel bedreigingen via sociale media en sexting, het ongewenst versturen van seksueel getinte berichten' tegengaan.

Race om koploperspositie met (open) data
Utrecht wil graag zijn ‘koploperspositie’ op gebied van open data behouden. De gemeente is de eerste met een ‘informatiecommissaris’ en wil deze nu een structurele plek geven binnen de gemeente. Daarmee hoopt de coalitie op data-expertise in de gehele organisatie. Utrecht zet in op data, maar wordt echter op de hielen gezeten door andere  gemeenten. Tilburg wil naar ‘the next level’ met data-gestuurd werken en aansluiten bij de trends in de samenleving. Nijmegen schrijft de oproep van Open State Foundation, die gemeenten aanspoort om openbaarheid van bestuur en open data te verankeren in lokaal beleid, te omarmen. Er komt daar een onderzoek naar de impact en kosten.

Digitale vaardigheden van bewoners
Digitalisering van de samenleving heeft ook negatieve effecten, het kan leiden tot grotere verschillen in kennis en welvaart van de bevolking. Voor degenen die nu niet meekomen op digitaal vlak, dreigt in de toekomst immers een nog grotere achterstand. Dat is ook Den Haag opgevallen. Er komt ruimte aandacht voor mensen die moeite hebben met het vinden van een baan. Zij krijgen onder meer les in digitale vaardigheden. In het Utrechtse coalitieakkoord wordt verduidelijkt dat informatie op papier beschikbaar blijft, naast de website.  Amsterdam heeft dezelfde boodschap: er blijft aandacht voor mensen die moeite hebben met digitalisering.

Privacy en informatieveiligheid verbeteren
Gemeenten hebben met het van kracht worden van de AVG al de nodige stappen gemaakt met privacy en informatieveiligheid. Ook Almere stelt dat gegevens die de gemeente heeft goed beveiligd moeten worden. Dat is nog niet eenvoudig, voldoen aan de richtlijnen is een grote opgave, zeker wanneer in het kader van innovatie ‘de grenzen worden opgezocht’. Er komt een verbod op wifi-tracking door bedrijven.  Bewoners bepalen steeds meer zelf welke data ze willen delen. Ook Amsterdam beseft dat en gaat voor ‘dataminimalisatie’ als nieuwe norm. Er wordt alleen nog verzameld wat nodig is en waarvoor toestemming is gegeven. Den Haag wil behalve de eigen beveiliging, ook die van ondernemers in de stad naar een hoger niveau brengen om weerstand te bieden tegen cybercrime.