De no-riskpolis; een korte bespiegeling van een stukje Ziektewet

Mr. P.R.M. (Paula) Berends-Schellens

De inhoud van artikel 29b Ziektewet (ZW) wordt, samengevat, wel aangeduid als de no-riskpolis. Deze bewoordingen klinken geruststellend. Het doel van de bepaling komt daarmee overeen. De voorziening moet de werkgever namelijk over de streep trekken om een (gedeeltelijk) arbeidsongeschikte medewerker in dienst te nemen of te houden. De vraag is natuurlijk of dat in de praktijk ook zo werkt.

Artikel 29b ZW en het recht op een ZW-uitkering

Artikel 29b ZW bepaalt dat de werknemer in aanmerking voor een ZW-uitkering komt als:
- het recht op een WIA-uitkering is vastgesteld;
- de dienstbetrekking daarna bij zijn eigen werkgever of elders wordt voortgezet;
- en de werknemer vervolgens binnen vijf jaar (weer) uitvalt wegens ziekte.
De werkgever moet in zo’n situatie in principe het loon gedurende maximaal 104 weken doorbetalen, maar door de ZW-uitkering wordt  die verplichting sterk verzacht. De werkgever hoeft namelijk alleen het verschil tussen het hogere loon en de ZW-uitkering te betalen.

No-riskpolis ook zonder WIA-uitkering

De no-riskpolis geldt ook voor de werknemer die minder dan 35% arbeidsongeschikt is, geen WIA-uitkering ontvangt, niet bij zijn eigen werkgever meer aan het werk is maar bij een andere werkgever in dienst is getreden. Mocht de werknemer bij die nieuwe werkgever uitvallen, dan ontstaat voor hem het recht op een ZW-uitkering. De werkgever mag deze uitkering  met het loon verrekenen. De no-riskpolis geldt dus niet voor alle werknemers die minder dan 35% arbeidsongeschikt zijn. Op deze zogenaamde 35-minners kom ik hierna nog terug.

No-riskpolis binnen het ambtenarenrecht

De no-riskpolis geldt binnen de ambtenarenrechtelijke dienstbetrekking onverkort. Een voorbeeld uit de praktijk betreft de milieu-inspecteur die bij een gemeente is uitgevallen, minder dan 35% arbeidsongeschikt is, vervolgens bij een omgevingsdienst in dienst treedt en daar binnen een periode van vijf jaar opnieuw uitvalt. Of de beleidsmedewerker die een WGA-uitkering ontvangt en bij een provincie werkzaam is, binnen dezelfde provincie wordt herplaatst en vervolgens binnen vijf jaar weer  uitvalt. In beide gevallen komt de betrokkene in aanmerking voor een ZW-uitkering die de werkgever met het loon kan verrekenen. De no-risk polis zorgt ook hier voor een tegemoetkoming aan de werkgever. Maar toch biedt de no-riskpolis niet in alle gevallen een  geruststellende zekerheid voor de werkgever.

Geen no-riskpolis voor bij eigen werkgever herplaatste ambtenaar die minder dan 35% arbeidsongeschikt is

Een succesvol bij de eigen werkgever herplaatste ambtenaar die minder dan 35% arbeidsongeschikt is en opnieuw uitvalt, komt niet in aanmerking voor een ZW-uitkering. De werkgever dient in deze situatie opnieuw gedurende 104 weken de bezoldiging door te betalen en zich uiteraard weer volledig in te spannen om betrokkene te re-integreren. Dat dit geen theorie is, maar harde praktijk wordt mede veroorzaakt door de ontslagbescherming die ambtenaren genieten die 35% of minder arbeidsongeschikt zijn. Zo is in tal van rechtspositieregelingen bepaald dat de ambtenaar die na 104 weken ziekte door het UWV minder dan 35% arbeidsongeschikt wordt geacht, wordt herplaatst, tenzij een zwaarwegend dienstbelang zich daartegen verzet (zie onder meer artikel 37a, lid 2  ARAR; artikel 94, lid 5 BARP; artikel 8.5, lid 3 SAW). Ook binnen het civiele arbeidsrecht zorgt het ontbreken van de no-riskpolis voor zogenaamde 35-minners die bij de eigen werkgever in dienst blijven voor gelijksoortige problemen.

Dat een nieuwe uitval in sommige situaties alsnog leidt tot het toekennen van een WIA uitkering, maakt het risico voor de werkgever niet anders. De bezoldiging moet toch worden doorbetaald. De herplaatste ambtenaar die 35% of minder arbeidsongeschikt is en alsnog vanwege dezelfde oorzaak binnen vijf jaar boven het percentage van 35 uitkomt, ontvangt weliswaar direct een WGA-uitkering (artikel 55, lid 1 onder b WIA), maar die uitkering neemt de verplichting om de bezoldiging door te betalen niet weg. Voor de betrokkene brengt dit mee dat zijn uitkering in de meeste gevallen pas na verloop van tijd tot uitbetaling komt. De bezoldiging wordt immers door het UWV verrekend met de uitkering (artikel 61, lid 1 WIA). Dit geldt ook als de betrokkene in aanmerking komt voor een IVA-uitkering (artikel 52, lid 1 WIA).

Het vorenstaande is alleen anders in het geval de dienstbetrekking  van de ambtenaar ná het eerste oordeel van het UWV bij 104 weken ziekte omtrent de arbeidsongeschiktheid, niet als nieuw bedongen arbeid heeft te gelden. Dat dit maar zeer sporadisch voorkomt mag wel blijken uit de uitspraken van de Centrale Raad van Beroep d.d. 25 maart 2015 en 7 oktober 2015. Er dient namelijk overtuigend te worden gemotiveerd dat de werkzaamheden van de betrokken ambtenaar feitelijk niet zijn gewijzigd. Het gaat hierbij om zeer kleine marges.

De no-riskpolis stelt in beperkte mate gerust

De no-riskpolis stelt dus maar in beperkte mate gerust. Ten aanzien van bij de eigen werkgever herplaatste ambtenaren die minder dan 35% arbeidsongeschikt zijn geldt voor de werkgever juist een risico van extra kosten, omdat de tweede periode van ziekte eveneens volledig voor zijn rekening komt. Dat een werkgever reserves heeft bij de herplaatsing van deze ambtenaar is dus heel goed voorstelbaar. Voorafgaande aan dit besluit dient hij zich dan ook bewust te zijn van de extra risico’s die herplaatsing met zich brengt. Vraag uw Capra advocaat dan ook tijdig om advies als deze situatie zich voordoet.

Cursus WIA Actualiteiten

Het vorenstaande is een mooi voorbeeld van het ruimere zicht dat nodig is voor kwesties rond ziekte en arbeidsongeschiktheid. Er moet verder gekeken worden dan alleen naar de eigen rechtspositieregeling. De Ziektewet, de WIA, maar ook het Inkomensbesluit sociale zekerheidswetten spelen een rol bij de toepassing van de no-riskpolis en de vraag welke risico’s voor de werkgever verbonden zijn aan het herplaatsen van ambtenaren die minder dan 35% arbeidsongeschikt zijn in een andere dienstbetrekking. Later in dit jaar komen Jacobien Frederix en Paula Berends in de cursus WIA Actualiteiten uitvoerig terug op deze wet- en regelgeving, de no-riskpolis en de relevantie van nieuw bedongen arbeid. Hier kunt u meer informatie over deze cursus lezen. Vóór die tijd kunt u natuurlijk uw vragen over dit onderwerp ook aan uw advocaat bij Capra Advocaten stellen of bij ondergetekende.