Transitievergoedingen

mr. M.J.J. (Maartje) Rutten

Waarom u nu al kennis zou moeten nemen van het ontwerpbesluit transitievergoeding, ook als overheidswerkgever.

In de Wet werk en zekerheid (Wwz) is in artikel 7:673 BW een wettelijke transitievergoeding geïntroduceerd. Voorwaarde is dat een dienstverband langer heeft geduurd dan twee jaar. Wordt dat dienstverband door de werkgever beëindigd, dan ontstaat, in beginsel, recht op deze vergoeding.

Ontwerpbesluit transitievergoeding

Op de transitievergoeding kan een werkgever de zogenaamde transitie- en inzetbaarheidskosten in mindering brengen. De voorwaarden waaronder deze kosten in mindering kunnen worden gebracht, worden geregeld bij of krachtens algemene maatregel van bestuur (artikel 7:673 lid 6 BW). Het ontwerpbesluit transitievergoeding is inmiddels bekend. Dit ontwerp is op 3 juli 2014 naar de Kamer gestuurd. Na de zomer wordt het ontwerpbesluit voor advies aan de Raad van State voorgelegd.

Transitiekosten

In het ontwerpbesluit transitievergoeding wordt een onderscheid gemaakt tussen transitiekosten en inzetbaarheidskosten.
Transitiekosten zijn de kosten verbonden aan maatregelen die verband houden met het eindigen van de arbeidsovereenkomst en die gericht zijn op het voorkomen of het bekorten van de werkloosheidsduur. U kunt bijvoorbeeld denken aan kosten verbonden aan een outplacementtraject of scholingskosten. Ook het verlengen van de opzegtermijn is als zodanig aan te merken, met dien verstande dat een werknemer wel vrijgesteld moet worden van het verrichten van arbeid.

Inzetbaarheidskosten

Inzetbaarheidskosten zijn kosten die tijdens het dienstverband zijn gemaakt en die verband houden met het verbeteren en verbreden van de inzetbaarheid van de werknemer buiten de organisatie van de werkgever. De mogelijkheid om deze kosten af te trekken van de wettelijke transitievergoeding lijkt zeer beperkt. De gemaakte kosten mogen immers geen verband houden met de functie van de werknemer en, sterker nog, ze mogen ook niet hebben bijgedragen aan een bredere inzetbaarheid van de werknemer in het bedrijf van de werkgever. Dat betekent dat alleen de kosten die verband houden met de persoonlijke ontwikkeling van een werknemer voor aftrek in aanmerking komen.

Instemming werknemer

Daarnaast geldt dat zowel transitiekosten als inzetbaarheidskosten alleen van de transitievergoeding mogen worden afgetrokken als de werknemer hier schriftelijk mee heeft ingestemd. Dit vereiste geldt niet wanneer het in mindering brengen van de genoemde kosten voortvloeit uit CAO-afspraken of uit afspraken gemaakt met de Ondernemingsraad.

Overige voorwaarden

Hoewel het bijna logisch is, moeten de kosten die in mindering worden gebracht op de transitievergoeding gemaakt zijn door de werkgever. De kosten mogen niet het loon van de werknemer betreffen. Daarnaast moeten de kosten in redelijke verhouding staan tot het doel waarvoor deze zijn gemaakt. Tot slot mogen alleen de kosten die zijn gemaakt in de laatste vijf jaar van het dienstverband in mindering worden gebracht. Van dit laatste vereiste kunnen werkgever en werknemer in overleg afwijken.

Waarom nu reeds kennisnemen van het ontwerpbesluit?

Zoals in de inleiding aangegeven, betreft het een ontwerpbesluit en geen definitief besluit. Dit ontwerp kan nog worden aangepast. Toch is het raadzaam om nu al kennis te nemen van de inhoud van dit besluit en met dit ontwerp rekening te houden in de navolgende situaties:

•    Vergoeding studiekosten
Wanneer uw organisatie standaard-studieovereenkomsten hanteert, is het raadzaam deze te bezien en reeds nu uw gedachten te vormen over de aanpassing van deze overeenkomsten. In overeenkomsten kan immers een bepaling worden opgenomen dat kosten die verband houden met de studie in mindering worden gebracht op een eventueel toe te kennen transitievergoeding, uiteraard voor zover de kosten voldoen aan de bovengenoemde voorwaarden. Met het ondertekenen van een studieovereenkomst stemt een medewerker in met het in mindering brengen van deze kosten op de transitievergoeding. Dat niet veel studiekosten aan de genoemde voorwaarden voldoen, wordt onderkend. Toch zijn er steeds meer werkgevers die medewerkers faciliteiten bieden daar waar het de persoonlijke ontwikkeling van een medewerker betreft en dat zijn nu net de kosten die afgetrokken kunnen worden.

•    CAO-overleg
De verwachting is dat het in mindering brengen van transitie- en inzetbaarheidskosten inzet wordt van toekomstige CAO-onderhandelingen. Bij CAO kan immers worden bepaald dat nader te bepalen kosten in mindering worden gebracht op een transitievergoeding. Ook moet voldaan worden aan de eerder opgesomde voorwaarden. Reken u dus niet rijk, maar ben u wel bewust van de mogelijkheden bij een toekomstig CAO-overleg. Dit geldt ook bij het opstellen van een Sociaal Plan.

•    Sociaal Plan
In een Sociaal Plan worden afspraken gemaakt tussen werkgevers en werknemers en worden veelal voorzieningen getroffen die gericht zijn op het voorkomen of bekorten van werkloosheid. Daarmee zijn deze kosten aan te merken als transitiekosten en kunnen deze in mindering worden gebracht op transitievergoedingen die verschuldigd zijn bij het beëindigen van een arbeidsovereenkomst. Een werknemer moet echter schriftelijk instemmen met het in mindering brengen van gemaakte kosten op de transitievergoeding. Volgens de Minister kan het bij de instemming ook gaan om afspraken die gemaakt zijn met de Ondernemingsraad. Omdat de Ondernemingsraad betrokken wordt bij het opstellen van een Sociaal Plan, is het raadzaam u ook hiervan bewust te zijn.

Overheidswerkgevers

Hoewel de Wet werk en zekerheid (nog) niet rechtstreeks van toepassing is op ambtenaren, is het ook voor overheidswerkgevers goed reeds nu kennis te nemen van het ontwerpbesluit transitievergoedingen. Daar waar reorganisaties plaatsvinden, kan geanticipeerd worden op nieuwe wetgeving. Wordt een Sociaal Plan ‘Wwz-proof’ gemaakt, dan kan een organisatie daar in de toekomst een voordeel mee doen. Wanneer de afschaffing van de ambtenarenstatus een feit is, is de Wet werk en zekerheid, en daarmee het besluit transitievergoeding, immers rechtstreeks van toepassing op de medewerker die op basis van arbeidsovereenkomst werkzaam is voor een overheidsorganisatie. Hebt u met die medewerker afspraken gemaakt over het in mindering brengen van kosten op de transitievergoeding, dan kunnen deze kosten in mindering worden gebracht. Omdat het kosten betreft die gemaakt zijn in de laatste vijf jaar van het dienstverband, zou het zomaar kunnen zijn dat kosten die een overheidswerkgever nu maakt voor een ambtenaar, in de toekomst in mindering kunnen worden gebracht op de transitievergoeding.