Drie arbeidsrechtelijke vragen over het coronavirus

Nu het coronavirus ook Nederland in zijn greep lijkt te krijgen, nemen de zorgen bij werkgevers toe en daarmee de vragen die aan ons kantoor worden gesteld. Daarom de drie meest gestelde arbeidsrechtelijke vragen en antwoorden op een rij.

1. Wat moet ik doen om de medewerkers te beschermen?

Gedraag u als een goed werkgever en gebruik uw gezond verstand. Deze ietwat belerende aanbeveling lijkt niet meer dan logisch. Juridisch vertaald: als werkgever hebt u op grond van de Arbeidsomstandighedenwet zorg te dragen voor een veilige werkomgeving. Volg de richtlijnen van de (rijks)overheid of GGD op – ook als u zelf overheidswerkgever bent –, ga het gesprek aan, informeer uw medewerkers en wanneer er zorgen zijn, zoek samen naar een oplossing.

Een voorbeeld: een werkgever belde op Carnavalsmaandag met de vraag of hij een medewerker mocht verbieden om op vakantie te gaan naar Venetië. De medewerker zou dinsdag gaan. De werkgever zag de werknemer liever niet vertrekken. De werknemer werkt in een kantoortuin en de werkgever had al een doemscenario uitgedacht. De oplossing: een gesprek met de werknemer die dezelfde zorgen en vragen bleek te hebben. De werknemer wilde niet meer naar Venetië en had zijn reis omgeboekt; hij wilde echter graag een extra vakantiedag omdat hij een dag later naar zijn nieuwe vakantieadres – in Nederland – zou vertrekken. Rooster-technisch lastig voor de werkgever, maar niet onmogelijk. Werkgever en werknemer tevreden.

2. Mijn werknemer is in het buitenland in quarantaine geplaatst, hoe zit het met de doorbetaling van het salaris?

Artikel 7:628 BW bepaalt: geen arbeid, wel loon tenzij de oorzaak van het niet werken in redelijkheid voor rekening van de werknemer behoort te komen. De vraag die dus moet worden beantwoord, is voor wiens risico het komt dat niet kan worden gewerkt.

Bij medewerkers die op dit moment, op bevel van buitenlandse overheden, in quarantaine zijn geplaatst kan niet worden gezegd dat het niet werken in redelijkheid voor rekening van de werknemer behoort te komen. Oftewel, het salaris moet gewoon worden doorbetaald. Voor medewerkers die doelbewust afreizen naar gebieden waar het coronavirus heerst en waar mogelijk zelfs een verscherpt of negatief reisadvies geldt, ligt dit anders. Doet deze laatste situatie zich voor, dan is het verstandig de medewerker schriftelijk te wijzen op mogelijke consequenties van de keuze die hij maakt om toch naar besmet gebied af te reizen.

3. Als scholen of kinderdagverblijven worden gesloten, mogen medewerkers dan thuis blijven om voor hun kinderen te zorgen?

In deze situatie is de Wet Arbeid en Zorg van toepassing. Gaat een school plotseling dicht, dan kan er sprake zijn van kortdurend calamiteitenverlof. De werknemer meldt het verlof bij de werkgever. De werkgever moet het salaris doorbetalen. Belangrijk om op te merken is dat in de CAO afwijkende of aanvullende bepalingen kunnen staan.

Hoe lang het calamiteitenverlof duurt, is niet wettelijk bepaald en hangt af van de situatie. Duidelijk is wel dat deze vorm van verlof is bedoeld als een noodmaatregel, dus om opvang te regelen. Wordt geen oppas gevonden, dan moet de werknemer regulier verlof opnemen of onbetaald verlof aanvragen.

Maartje Rutten