Een netwerkorganisatie kent allerlei vormen

Complexe, maatschappelijke opgaven vragen in toenemende mate om intensieve samenwerking tussen overheden, maatschappelijke partners en direct betrokkenen. Dat samenwerken gebeurt steeds vaker in netwerken. Maar wat betekent dit dan voor organisaties in het publieke domein? In dit artikel laten we zien dat de ‘netwerkorganisatie’ veel vormen kan aannemen. Voor het beste resultaat is het daarom van groot belang om bewust te kiezen voor een passende netwerkvorm.

Als organisatie in het publieke domein kunt u een opgave of een probleem op verschillende manieren aanpakken. Binnen organisaties gebeurt dat bijvoorbeeld via de lijnorganisatie, in projecten en in programma’s. Zijn er meerdere organisaties betrokken, dan kan dit worden georganiseerd door het opleggen van verplichtingen met hulp van wetgeving of door het verstrekken van opdrachten aan één of meerdere leveranciers, bijvoorbeeld via aanbestedingen.

Het verstrekken van een opdracht werkt niet altijd even goed, met name bij maatschappelijke opgaven als eenzaamheid, jeugdcriminaliteit en preventie. Dat komt omdat voor het verstrekken van een opdracht een goede opdrachtformulering nodig is. Voor het bouwen van een nieuw gebouw is dat vaak al een uitdaging, maar voor maatschappelijke problemen of opgaven is het nog veel ingewikkelder en vaak zelfs ondoenlijk. Reden is dat de opdrachtgever vaak niet over alle benodigde expertise beschikt om de optimale oplossing – de opdracht – te formuleren. Ook vraagt een opdrachtverstrekking in een aanbesteding om een eenmalige opdrachtformulering. Zo’n opdrachtformulering is niet heel flexibel, waardoor het moeilijk is om de samenwerking aan te passen aan voortschrijdend inzicht.

Netwerkorganisaties hebben deze nadelen niet, omdat ze niet van een opdrachtgever-opdrachtnemerrelatie of een aanbestedingstraject uitgaan, maar van gelijkwaardigheid van de deelnemers in de samenwerking. Niet voor niets is netwerksamenwerking een trend. Belangrijk om te realiseren is dat netwerksamenwerking veel vormen kan aannemen. De kunst is dan ook om een passende vorm te kiezen.

Een netwerk, wat is dat?

Een netwerkorganisatie bestaat uit mensen of organisaties die samen iets willen bereiken en/of een gemeenschappelijke interesse hebben. In tegenstelling tot vaste organisatievormen – zoals een gemeente, een zorginstelling of een bedrijf – zijn er niet bij voorbaat formele hiërarchische verhoudingen tussen de deelnemers aan het netwerk. Vaak kunnen deelnemers vrij gemakkelijk toetreden of afhaken, afhankelijk van de mate van formalisering van het netwerk.
Een netwerkt ontstaat echter niet vanzelf. Het moet worden opgebouwd en onderhouden. Want zonder aandacht verwateren ze.

Welke netwerkvormen zijn er?

Netwerken komen in allerlei vormen voor. Hieronder gaan we in op een aantal netwerken die wij in onze dagelijkse praktijk tegenkomen, zonder daarbij volledig te willen zijn.

Lees het hele artikel op bmc.nl >