Zelfbeeld en vertrouwen

Onlangs was ik aanwezig bij een discussiebijeenkomst van journalisten. Thema was ‘herstel van vertrouwen’. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat het vertrouwen van de Nederlander in de journalistiek de laatste jaren is afgenomen.

Er kwamen tal van ideeën en voorstellen naar voren, van transparanter werken tot meer de regio in, van werken in een openbare journalistenwinkel tot meer gesprekken met mensen thuis.

Allemaal mooie initiatieven. Maar tegelijkertijd is er volgens mij sprake van een denkfout. Het feit dat er meer mensen zijn die de journalistiek niet vertrouwen, wil niet zeggen dat de journalistiek ook minder te vertrouwen is. Hetzelfde geldt voor de wetenschap, de zorg en – last but not least – de overheid. Een toenemend aantal mensen heeft geen vertrouwen in al die instanties. Misschien komt dat voor een deel omdat we in het begin van de coronaperiode – onder het motto dat iedere mening er toe doet – de meest wazige types met de vreemdste denkbeelden allemaal een podium en daarmee legitimiteit in het publieke debat hebben geboden.

Ik wil niet zeggen dat je alle uitingen van instanties maar klakkeloos moet vertrouwen, maar evenmin kunnen we er zonder meer vanuit gaan dat het verminderde vertrouwen terecht is. Natuurlijk, er worden fouten gemaakt en er is altijd ruimte voor verbetering.

Maar tegelijkertijd hebben wetenschappers, journalisten, zorgmedewerkers, ambtenaren en bestuurders zich in moeilijke tijden het snot voor de ogen gewerkt. Zonder deze tomeloze inzet was Nederland niet zo goed door crisis na crisis gekomen als nu het geval is.

Maar tegelijkertijd lijken we ons in allerlei bochten te moeten wringen om iedereen er voortdurend van te overtuigen dat we te vertrouwen zijn.

Daarom denk ik dat we het komend jaar vooral moeten werken aan ons zelfvertrouwen. Dat kan alleen als er je zelf van overtuigd bent dat je naar eer en geweten goed werk verricht. Je kunt pas vertrouwen krijgen als je zelfvertrouwen uitstraalt.