Bestuursrecht - Inbesteden

Sinds Afval Verwerking Rijnmond (AVR) is geprivatiseerd en Rotterdam haar aandelen heeft verkocht is de afvalverwerkingsmarkt veranderd. Nu zijn er twaalf installaties die behoren aan vier overheidsbedrijven en drie private ondernemingen. AVR heeft 33 procent van de markt, de publieke Huisvuilcentrale Noord-Holland (HVC) 15 procent.

In 2008 krijgt AVR te horen dat Westland het contract voor de inzameling en verwerking van afval niet zal verlengen. Westland gunt HVC per 1 januari 2009 het exclusieve recht afval in te zamelen en verwerken. Als medeaandeelhouder kan de gemeente controle houden, net als de andere 52 gemeenten en 5 waterschappen die HVC-aandelen houden.

AVR vecht de voorgenomen overstap aan om commerciële en principiële redenen. Het bedrijf wil graag meedingen naar de opdracht en wil de afvalmarkt verder openen. ‘Her en der zijn nog protectionistische muren te slechten,’ zegt AVR-woordvoerder Tim Kezer. Het exclusieve recht voor HVC stemt volgens AVR niet overeen met de Nederlandse en Europese aanbestedingsregels. De activiteiten van HVC zouden zo commercieel zijn dat de organisatie niet is aan te merken als een aanbestedende dienst. En dat is volgens het

Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten een voorwaarde voor het exclusieve recht. En omdat Westland bij HVC meer betaalt en garant staat voor eventuele verliezen, zou er feitelijk sprake zijn van overheidssteun. Met deze argumenten probeert AVR in kort geding vergeefs de overstap tegen te houden en een aanbesteding af te dwingen. Nadat het Gerechtshof in Den Haag het kortgedingvonnis heeft bekrachtigd, moet de Hoge Raad kijken of dat terecht is.

De Hoge Raad vindt het oordeel van het hof begrijpelijk. HVC is een aanbestedende dienst, die onder de uitzondering van het Boa valt. De inbesteding aan HVC kan ook door de beugel van de zogenoemde Teckalrechtspraak. In 1991 heeft het Europese Hof van Justitie namelijk gezegd dat aanbesteding niet nodig is als een gemeente na de aanbesteding toezicht houdt op de (verzelfstandigde) onderneming die het merendeel van de werkzaamheden uitvoert voor de aanbestedende gemeente. Dat is bij HVC niet anders, ook al is het een gemeenschappelijk organisatie die op iets grotere afstand staat. En ook al wordt het afval buiten de Westlandse gemeentegrenzen verwerkt.

De Hoge Raad zegt impliciet dat er geen sprake is van staatssteun: het enkele feit dat gemeenten aan de winnaars van recente aanbestedingen een lager tarief zouden betalen, zoals AVR beweert, is onvoldoende om die conclusie te staven. Hiermee lijkt de kous af. Want de kans is klein dat de Raad van State tot een ander oordeel komt in de bestuursrechtelijke procedure die nog loopt.

Vindplaats: LJN BU4900
Dit was de laatste rubriek Bestuursrecht. Reacties: lex@lexpress.nl