Steden (en dorpen) veranderen momenteel radicaal

Terugblik op Burgomasters editie 2017.

Op 6 september was het weer zover: de Burgomasters, het jaarlijkse golftoernooi voor burgemeesters, commissarissen van de Koningin en hun gasten en – dit jaar voor het eerst – gemeentesecretarissen. Het was wederom een zeer geslaagde editie. Steven Steenbergen, commercieel directeur Bestuursacademie Nederland, blikt met u terug op deze geslaagde dag.

Radicale veranderingen

De 2017-editie van Burgomasters begon – na een welkomstwoord door burgemeester Jos Heijmans van Weert  – met een lezing van Jan-Willem Wesselink. Jan-Willem is hoofdlaborant van het Kennislab voor Urbanisme en gastdocent bij Bestuursacademie Nederland.
In zijn lezing vertelde Jan-Willem dat onze steden (en dorpen) momenteel radicaal veranderen. Door de opkomst van internet kunnen we nieuwe antwoorden geven op hoe we de stad ontwerpen, beheren, gebruiken en besturen. Dat wordt soms de smart city genoemd, maar dat klinkt erg technisch. Bovendien is de impact veel groter en voor iedereen merkbaar. Tegelijkertijd staan we aan de vooravond van een energietransitie en zitten we midden in de verbouwing van onze verzorgingsstaat. En als klap op de vuurpijl verandert de Omgevingswet de manier waarop we omgaan met onze leefomgeving.

Rol van de burgemeester en gemeentesecretaris

Al die ontwikkelingen kunnen elkaar versterken en werken als een vliegwiel, maar het kan ook eindigen in chaos en stilstand. En hoewel de macht natuurlijk ligt bij de raad en het college, zijn de politieke rol van de burgemeester en de ambtelijke rol van de gemeentesecretaris niet te onderschatten. Al is het maar omdat ze geen (actieve) politieke kleur hebben en (meestal) langer blijven zitten dan een raadslid of collegelid. Ga maar na, de Omgevingswet heeft een invoeringsperiode van ongeveer 10 jaar.

Uitdagingen voor de gemeentelijke organisatie en de lokale politiek

De gemeentelijke organisatie en de lokale politiek zijn verkokerd ingericht. Dat is ook niet zo vreemd, de wereld is te complex om geheel integraal te benaderen. De vraag is hoe we met die verkokerde samenleving antwoord kunnen geven op de beschreven veranderingen. En hoe snel we dat kunnen. Steeds vaker worden aan de gemeentelijke organisatie antwoorden gevraagd op problemen die exploderen. Maar wat is waardevol, wat is bedreigend en wat is een zeepbel?

Levendige discussie

Zowel tijdens als na de lezing ontstond een levendige discussie over het spanningsveld tussen aan de ene kant de minister die met de Omgevingswet bewegingsvrijheid wil creëren voor lokale initiatieven en de grote rol en invloed van de provincie en aan de andere kant de gemeente die er op inwonersniveau voor moet zorgdragen dat voor alle inwoners en bedrijven dezelfde wetten, regels en kaders gelden. Hoe binnen dit spanningsveld te opereren en de ruimte te pakken? Ga er maar aanstaan!

Van sturende en bepalende organisatie naar faciliterende partij

De rode draad door alle gesprekken was ook dat door de nieuwe wetten en kaders er andere competenties van ambtenaren gevraagd worden om hun rol te kunnen pakken. Van een sturende en bepalende organisatie verschuift de gemeente naar een faciliterende partij die helpt om de lokale wensen en verandering te realiseren. Dit betekent veel voor de processen binnen de gemeente, maar ook voor de competenties van de gemeenteambtenaren.

Het middagprogramma

Na de korte lunch maakte iedereen zich gereed voor het sportieve deel van de dag. Hierbij trokken de gevorderde golfers erop uit om te spelen op de schitterende 18-holes-baan van de Herkenbosch, terwijl de beginnende golfer, onder wie ikzelf, de basisbeginselen onder de knie probeerde te krijgen tijdens de golfclinic. Hierbij was er voor iedereen nog ruimschoots de tijd om verder door te praten over de uitdagingen waar gemeentes voor staan.

Benieuwd wat Bestuursacademie Nederland op dit vlak voor u kan betekenen? Wij vertellen het u graag! Neem gerust contact met ons op!