Een andere kijk op herindelen
In onderwijs en gezondheidszorg is het heel normaal dat er verschillen bestaan. De ene V.O.-school heeft Spaans, Grieks of Latijn als keuzevak, de ander doet meer aan kunst, de derde heeft voorzieningen voor topsporters en mede op basis daarvan maken we een keuze. Uiteraard zijn daarbij sfeer, klassengrootte en examenresultaten ook van belang. Zo raken we er ook aan gewend dat we voor een knieoperatie beter naar ziekenhuis a kunnen en voor de behandeling van een oogletsel naar ziekenhuis b of c. Afstand tot familie en vrienden speelt hierbij natuurlijk ook een rol bij het maken van een goede afweging, maar verschillen zijn er.
Van gemeenten echter pikken we dit niet. Alle gemeenten moeten alles kunnen leveren. En dat wordt voor veel gemeenten steeds lastiger doordat de landelijke overheid voortdurend taken overhevelt naar diezelfde gemeenten, omdat het lokaal bestuur nu eenmaal dichter bij de burgers staat en daardoor geacht wordt beter maatwerk te kunnen leveren. Dat kleine gemeenten door die overheveling van rijkstaken in verlegenheid worden gebracht is evident. Samenwerken is dan het heilzame adagium en dat leidt tot een lappendeken aan samenwerkingsconstructies. Van gemeenten die veel kleine verschillende samenwerkingscontacten hebben met veel verschillende regiogemeenten, tot volledige ambtelijke fusies en uiteindelijk herindeling aan toe. Daar waar we in onderwijs en zorg inmiddels hebben gemerkt dat groter niet altijd beter is en terug willen naar de kleinschaligheid, geldt dat kennelijk niet bij gemeenten. Die moeten door herindeling maar groter en groter worden om aan de verwachtingen te kunnen voldoen.
Om een noodzaak te vinden voor herindelingen hebben dure bureaus bestuurskrachtonderzoeken uitgevonden. Zeer tijdrovende en veel te dure bezigheden met een voorspelbare uitkomst: kleine gemeenten doen het over het algemeen slechter dan grote gemeenten en voor de kleine gemeenten die het nu dan goed doen geldt de zekerheid dat dit nooit lang kan duren, daar zorgt het rijk wel voor door nog meer taken door te schuiven. Deze geldverkwistende activiteiten zijn helaas gretig omarmd door een VNG clubje ‘KING’ genaamd in een poging haar bestaansrecht aan te tonen. Men heeft daartoe, hoe verzinnen ze het, zelfs een keurmerk bedacht. Alsof niet elke bestuurskrachtmeting niet volkomen overbodig is.
In mijn opinie kun je in elke gemeente je paspoort en rijbewijs halen, geboorte en overlijden melden, wordt de buitenruimte keurig onderhouden en wordt gezorgd voor veiligheid op straat. Verder kunnen wat mij betreft gemeenten goed verschillen van elkaar. Heb je kinderen, dan kun je beter in een grotere gemeente wonen, waar voldoende onderwijsaanbod is, waar de jeugdzorg goed geregeld is. Heb je behoefte aan ondersteuning om zelfstandig te kunnen wonen, wil je rustig wonen, houd je van veel groen, moet er veel werkgelegenheid zijn, maak je keuze voor de gemeente die datgene biedt dat bij jou bovenaan het lijstje staat. Soms moet je dan voor bepaalde zaken reizen naar een grotere gemeente bij jou in de regio, net zoals dorpelingen dat nu moeten als ze naar de bios of het theater willen en misschien moet je in een enkel geval maar accepteren dat jouw gemeente niet alles biedt. Hopelijk staat daar iets anders tegenover, iets waar je meer waarde aan hecht.
Stop dus met bestuurskrachtonderzoeken en herindelingen. Laat gemeenten niet onnodig groter groeien. Dat kon ook wel eens een middel zijn tegen toenemend gevoel dat de kloof tussen burger en bestuur almaar groeiende is.
Reageren? l.bruijn@bestuursacademie.nl
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.