Ondermijningsexpert aan het woord

Heidie Pols, coördinator van het Haags Economisch Interventie Team (HEIT), richt zich met haar team op de integrale interventie van economische ondermijning in regio Den Haag. Wij waren erg benieuwd naar haar visie op ondermijning.

Experts aan het woord

Bij Bestuursacademie Nederland zijn we overtuigd dat ondermijning beter aangepakt kan worden als elke overheidsprofessional zich bewust is van het probleem en ondermijning kan herkennen binnen de gemeente of regio. Een integrale en meervoudige blik is cruciaal om ondermijning zowel preventief als repressief goed aan te kunnen pakken. Daarom laten we de komende tijd verschillende experts aan het woord die vanuit hun functie en expertise een beeld geven van ondermijning in Nederland en de mogelijkheden om dit probleem succesvol aan te pakken.
 

Hoe gaat het HEIT te werk in de strijd tegen ondermijning?

Het team richt zich op het aanpakken van ondermijnende en criminele bedrijven en misstanden in de prostitutie. Daarom is het HEIT opgesplitst in 2 operationele teams: Team Prostitutie en Team Malafide bedrijvigheid. Team Prostitutie houdt toezicht op vergunde en niet-vergunde prostitutie en pakt misstanden in de prostitutiebranche aan, waaronder mensenhandel. Het Team Malafide bedrijvigheid controleert ondernemers op misstanden, zodat oneerlijke concurrentie aangepakt kan worden.
 
Heidie: “Als overheidsorganisatie moeten we het hebben van meldingen die we krijgen vanuit de samenleving. Elke melding van een ondernemer of burger wordt bekeken en houden we in ons achterhoofd. Komt er een vergelijkbare melding, dan wordt het echt interessant. Die meldingen kunnen net de puzzelstukjes zijn die we nodig hebben om tot een aanpak over te gaan. Zo bouwen we een casus op. Vervolgens is het zaak om informatie te verzamelen, nauwkeurig te werk te gaan en te bekijken welke partijen de crimineel (malafide ondernemer) aan kunnen gaan pakken.”
 

Zijn er ondermijningsthema’s in Nederland die meer aandacht verdienen?

“Ja, dit vind ik een leuke vraag! Ik denk dat er een hoop blinde vlekken zijn. Er is momenteel veel aandacht voor uitbuiting van immigranten, maar we zien ook heel veel uitbuiting in de reguliere branches. Bijvoorbeeld in de horeca, supermarkten en garages. Mensen krijgen in plaats van het minimumloon van € 9,69 maar zo’n € 5,- per uur, worden soms maanden niet uitbetaald of werken veel meer uren dan er geregistreerd worden. Mensen worden onder druk gezet, moeten in garages slapen, sekswerkers worden uitgebuit. Daarnaast zien we heel veel merkvervalsing, maar ook illegale medicijn- en sigarettenverkoop en illegaal gokken.”
 

Hoe boek je successen met de aanpak van ondermijning?

“Samenwerken en goede afspraken maken. Met integraal samenwerken kom je veel verder en ben je vaak effectiever in je maatregelen. Wat heel belangrijk is, is dat iedere partij voor de start zijn zaken op orde heeft. Je moet je huiswerk goed doen en zorgen dat je ook de capaciteit hebt om door te pakken. Dan haal je goede en slimme resultaten.
 
En je moet vernieuwen en veranderen! Een aanpak van ondermijning kan niet 10 jaar hetzelfde zijn. De wereld verandert echt heel snel, dus je moet er elke keer weer met een frisse blik naar kijken.”
 

Hoe zit het met de integrale samenwerking bij het HEIT?

“We hebben duidelijke afspraken met partners over hoe we met elkaar omgaan en wat onze verwachtingen zijn. Iedereen kan signalen afgeven en vragen om hulp, maar er is ook voldoende ruimte voor alle partijen om ‘nee’ te zeggen als ze niks in een zaak zien. Ook als het gaat om integriteit of te weinig capaciteit moet je er eerlijk over kunnen zijn dat je niet kunt of wilt meewerken. Samenwerken is veel geven en nemen.”
 

Wat zijn de komende tijd de grootste uitdagingen in de strijd tegen ondermijning?

“Ik denk dat we de afgelopen jaren echt veel stappen hebben gezet in Nederland, op alle niveaus. Ondermijning is vaker op de agenda komen te staan bij partners. Wat ik belangrijk vind, is dat gemeenten ook lokaal goed hun rol pakken. Je ziet ook wel dat burgemeesters dat al doen. Burgemeesters en gemeenten hebben meer bevoegdheden, zoals bestuurlijke sluiting en dwangsommen en er zijn echt veel maatregelen die je als gemeente kunt nemen. Met goed beleid, denk aan je helingbeleid, prostitutiebeleid, horecabeleid, maar ook de Opiumwet en de Bibob kom je heel ver. Elke partner moet zijn rol en verantwoordelijkheid hierin pakken. Samen moeten we goede afspraken maken en eerlijk zijn over wat wel en niet kan binnen je lokale klimaat.”
 

Heb je nog tips voor andere organisaties?

“Er is winst te behalen met informatiegestuurd werken, dus werken op basis van signalen en goede informatie. Er worden vaak plannen gemaakt waarin gesteld wordt dat er een bepaald aantal controles preventief gedaan moet worden bij bedrijven, terwijl die bedrijven gewoon in orde zijn. Je kunt beter vooraf goed analyseren waar de echte problemen zitten in de regio of gemeente. En maak gebruik van bestuurlijke expertise. Dus denk niet alleen goed na over de uitvoering, maar ook over je beleid, juridische expertise en de bestuurlijke opvolging. Zo bouw je het beter op en dat is duurzamer. De effecten van je werk zullen dan blijven nadat je project is afgerond.”
 

Bestuursacademie Nederland helpt mee in de strijd tegen ondermijning

Vinden jij en je collega’s het lastig om de signalen van ondermijning te herkennen in jullie gemeente of regio? Of lopen jullie tegen andere ondermijningsvraagstukken aan? Wij denken graag mee over mogelijke oplossingen. Benieuwd wat we hierin voor jouw organisatie kunnen betekenen? Neem dan contact op met Hugo Hopstaken (06 - 29 02 32 76 of hhopstaken@bestuursacademie.nl) of een van zijn collega’s via 035 20 08 963 of incompany@bestuursacademie.nl.