M/V

Toen ik bij de gemeente Groningen werd aangesteld als gemeentesecretaris, dacht mijn moeder dat ik gemeentesecretaresse was geworden. ‘Moet je dan werken voor Koen?’, vroeg ze belangstellend. Koen is onze burgemeester. ‘Min of meer’, zei ik. ‘maar ik heb hulp van een heleboel mensen…’

Het maakt nogal verschil of je secretaris bent of secretaresse. Directeur of directrice. Bij dat laatste denk ik vooral aan een verzorgingshuis. Of een heel oude school. Vaak staan vrouwelijke functienamen lager in aanzien. Een vrouw die de baas is, en dus niet de bazin, noemt zich directeur. Of manager, want die term is sekseneutraal.

Uit de Personeelsmonitor 2023 van A&O Fonds gemeenten blijkt dat het aandeel vrouwelijke leidinggevenden bij gemeenten is gestegen van 44 naar 45 procent. Is dat goed nieuws? U zou het van mij misschien niet verwachten, maar ik ben niet per se voor méér vrouwen in leidinggevende functies. Vrouwen zijn niet beter in leidinggeven dan mannen, denk ik. Ik kijk liever naar het individu. Sowieso vind ik dat er niet te veel echte leiders in een organisatie moeten zijn. Eén leider, dat is genoeg. Anders gaat het lijken op Monty Pythons beroemde 100 Yards For People With No Sense Of Direction: iedereen rent een andere kant op. Op YouTube is het filmpje nog wel te vinden. Hilarisch.

Belangrijker dan de leider is de eerste volger. Die bepaalt of we met de leider meegaan, of niet. In het verleden heb ik wel meegedaan aan zo’n nachtelijke dropping, ergens diep in de bossen in Drenthe. Dan liepen er twee leiders voorop en bij een kruispunt ging de ene links en de andere rechts. Wie volg je? Dan bepaalt de eerste volger het gedrag van de rest van de meute.

Zelf ben ik een voorstander van wat ik ‘situationeel leiderschap’ noem. Dat is leiderschap aangepast aan de situatie. Bij de een ben je coachend, bij de andere directief. Je bent in mijn ogen een goede leider als je je leiderschapsstijl kunt aanpassen. Of je dan man of vrouw bent, dat maakt mij niets uit. Vrouwelijk leiderschap, dat bestaat toch ook helemaal niet? Ik las ergens dat vrouwelijke leiders hun feminiene kwaliteiten inzetten, zoals gevoeligheid, eenduidigheid en loyaliteit. En mannelijke leiders zouden dan assertief en daadkrachtig zijn. Dat is flauwekul. Vrouwen kunnen knetterhard zijn, vooral voor elkaar. En sommige mannen zijn heel zorgzaam. Het enige verschil dat ik zie, is dat vrouwen meer oog hebben voor de balans tussen werk en privé. Dus wat mij betreft spreken we hierbij af dat we het niet meer over mannelijke en vrouwelijke leiders hebben.

Veel belangrijker vind ik dat de leidinggevenden in een organisatie divers zijn en in evenwicht. Dat maakt het ook veel interessanter en leuker. Mannen, vrouwen, mensen uit de lhbtiq+-gemeenschap, mensen met een migratieachtergrond... Diversiteit helpt een organisatie om beter aan te sluiten op de samenleving. En in een organisatie met veel verschillende mensen, voelen meer mensen zich thuis. Dáár gaat het volgens mij om.