Balen van dictaten uit Den Haag

Prinsjesdagdebat ‘Alles over de schutting’

Michiel van Wessem, VVD-wethouder in Arnhem, zei het tegen het einde van de avond misschien wel het meest treffend. ‘De perceptie bij het Rijk is nog steeds dat gemeenten wel tegen de bezuinigingen zullen zijn. Maar niemand hier vanavond heeft dat gezegd. Iedereen erkent dat er iets moet gebeuren. Maar we zeggen ook: Rijk, ga in gesprek, dicteer het allemaal niet!’

Hij was bepaald niet de enige op deze debatavond onder de omineuze titel ‘Alles over de schutting’. Onno Hoes, VVD-burgemeester van Maastricht: ‘De vraag is: wat is onze positie? We zijn gedoogpartners. Gemeenten zijn een soort filiaal van Den Haag geworden. We moeten gewoon uitvoeren wat Den Haag zegt. Het is vastomlijnd wát we moeten bereiken en hoe we dat moeten doen. Als Den Haag ons nou eens een beetje vrijheid zou laten, dan kunnen we het zelf nog een beetje leuk maken. Maar ruimte voor eigen beleid is er niet. De sociale infrastructuur van Maastricht is heel anders dan die van bijvoorbeeld Venlo of Haarlem. Dan moet je maatwerk kunnen leveren.’

Kop van Jut

De lokale bestuurders worden in dit proces de ‘kop van Jut’, voorspelde Hoes. ‘We moeten één op één doen wat ons wordt opgedragen, maar onze wethouders worden daar op straat over aangesproken. Wij zijn de winkeljongens die het allemaal mogen uitleggen wat elders is beslist.’

D66-wethouder Ton Schroor uit Groningen: ‘Jammer dat er geen discussie plaatsvindt over de structuren in Nederland. Wij moeten het allemaal uitleggen aan de bevolking, terwijl we het niet bedacht hebben en er soms niet achter staan. Dat vind ik wel zuur.’ En PvdA-wethouder Carolien Gehrels uit Amsterdam: ‘Ja, wij hebben het gevoel dat het allemaal over de schutting wordt gegooid. Maar waarom is die schutting er eigenlijk neergezet?! Héb het er over met elkaar hoe we dit gaan aanpakken.

Ze gaf het voorbeeld van de cultuursector. ‘De afgelopen jaren is daar een fijnmazig netwerk van overleg opgebouwd, maar 30 jaar samenwerken met het Rijk wordt nu in een paar maanden overboord gegooid. Het Rijk trekt de handen er vanaf, wij mogen het allemaal gaan doen, en daarmee wordt veel meer schade aangericht dan nodig is’.

‘De risico’s, bijvoorbeeld op het gebied van uitkeringen, worden steeds meer op het bordje van de gemeente geschoven’, stelde SP-wethouder Jan Burger uit Wijk bij Duurstede. ‘Eenzijdig, zo van “zoek het maar uit”. Maar de mensen die hard worden getroff en staan vervolgens wél bij mij op de stoep.’

Waarbij het ook nog maar de vraag is of gemeenten in staat zijn om al het extra werk dat er op hen afkomt uit te voeren, sprak Bernt Schneijders (PvdA), burgemeester van Haarlem zorgelijk.

Hubert Bruls, CDA-burgemeester van Venlo: ‘Is dit een zure appel? Ja, dat is het. Maar de financiële kant vind ik niet het ergste probleem. Persoonlijk denk ik: we moeten tóch bezuinigen, doe dan maar alle zuur ineens. Het grootste probleem is dat er geen visie is waar we heen moeten. De politie bijvoorbeeld wordt gecentraliseerd, maar werk en inkomen wordt gedecentraliseerd, hetgeen een net woord is voor over de schutting gooien.’