Ambtenaar houdt niet van verandering

Bestuurlijke en/of democratische vernieuwingen lijken niet aan ambtenaren besteed. Een meerderheid is (dik) tevreden met het huidige democratische stelsel en wil onder meer geen gekozen burgemeester. Gemeenteambtenaren zijn ook het minst enthousiast over gemeentelijke referenda. Niet-ambtenaren zijn vaker te porren voor veranderingen. Dat blijkt uit onderzoek dat in opdracht van Binnenlands Bestuur is uitgevoerd door I&O Research. 

Voldoende

De tevredenheid over het functioneren van de democratie is over het algemeen redelijk, en onder ambtenaren nog net iets groter. Zes op de tien Nederlanders beoordelen de democratie als ruim voldoende tot uitmuntend, onder gemeenteambtenaren ligt dat percentage op 69 procent. Gemiddeld geven Nederlanders een 6,5; een op de vijf geeft een onvoldoende. zo blijkt uit het onderzoek. De vermeende kloof tussen burger en politiek is in dit onderzoek niet terug te vinden. ‘Over het systeem is men niet ontevreden. Er is wel cynisme en ontevredenheid over de politieke partijen en over de politici’, weet I&O-onderzoeker Peter Kanne.

Op de schop

Een meerderheid van de Nederlanders (52 procent) vindt dan ook niet dat het systeem rigoureus op de schop moet. Onder ambtenaren ligt dat percentage met 58 procent nog iets hoger. Ruim een op de drie (36 procent) Nederlanders vindt dat er wel meer of minder moet worden gesleuteld aan het politieke stelsel. Bijna een kwart (23 procent) vindt dat het stelsel moet worden aangevuld met andere democratische vormen, dertien procent wil het hele stelsel op de schop nemen.

Gekozen burgemeester

De meeste steun is er voor het burgerinitiatief (73 procent), gemeentelijke referenda (70 procent), invoering van een kiesdrempel om de versplintering in de Tweede Kamer tegen te gaan (59 procent) en de gekozen burgemeester (46 procent). Maar ook hier lopen de meningen van ambtenaren en niet-ambtenaren sterk uiteen. Nog geen een op de drie gemeenteambtenaren (30 procent) is voor de gekozen burgemeester en bijna de helft van de gemeenteambtenaren (47 procent) is tegen. Rijksambtenaren zien de gekozen burgemeester met 49 procent bovengemiddeld wel zitten. Daarnaast zijn gemeenteambtenaren negatiever over gemeentelijke referenda dan gemiddeld: 59 versus 70 procent is voor, 41 procent versus 27 procent ziet daar niets in. Rijksambtenaren zijn hierover met 76 procent voor en 22 procent tegen juist weer beduidend enthousiaster. Ambtenaren dragen burgerinitiatieven wèl een warm hart toe, al ligt het percentage voorstanders onder gemeenteambtenaren (72 procent) net iets lager dan het aantal voorstanders onder rijksambtenaren (75 procent).

Loting

Bijna zes op de tien Nederlanders vinden dat er een kiesdrempel van vijf procent moet worden ingevoerd, 27 procent is daarop tegen. Pas als een partij acht zetels heeft, komt zij daarmee in de Kamer. Hoewel in meerderheid voor, zijn ook op dit punt betreft ambtenaren wat behoudender (54 procent voor, 33 procent tegen). Het aantal tegenstanders van afschaffing van de Eerste Kamer is onder ambtenaren (66 procent) hoger dan onder niet-ambtenaren (55 procent). Voor loting – waarbij zetels in de gemeenteraad of in de Tweede Kamer worden ‘verloot’ - gaan de handen niet op elkaar. 12 procent en een nipte meerderheid is daar tegen (51 procent). De weerstand hiertegen onder ambtenaren is ook hier groter met respectievelijk 58 procent (gemeenteambtenaren) en 55 procent (rijksambtenaren) procent. Het fenomeen is overigens vrij onbekend.

Verantwoording

I&O Research voerde in opdracht van Binnenlands Bestuur van 10 t/m 14 februari een online onderzoek uit onder burgers en ambtenaren. In totaal deden 4.164 mensen mee aan het onderzoek, waaronder 1.359 ambtenaren.

Lees meer over het verkiezingsonderzoek in Binnenlands Bestuur nr. 5 van deze week