'Ambtelijk hoeraatje' klinkt over val kabinet Balkenende IV

Dat valt af te leiden uit de reacties die binnenkwamen op onze oproep op binnenlandsbestuur.nl. Wij waren benieuwd welke gevoelens gepaard gaan aan veel werk voor niets te hebben uitgevoerd. Veel ambtelijk (voor)werk leidt immers door de val van Balkenende IV niet tot politieke besluitvorming. Het werk kan de prullenbak in, in afwachting van een nieuwe regering. Om de drempel laag te houden, mochten lezers ook anoniem reageren.

Veel ambtenaren beseffen dat de val van een kabinet een onderdeel van het spel is. ‘Dat politieke keuzes soms anders uitpakken dan wellicht ambtelijk of bedrijfseconomisch gewenst is, hoort erbij’, schrijft Hans Smit. ‘Als dat frustraties oplevert zou ik zeggen: kies een ander vak.’ Henk W. Wentink is het met deze ambtenaar eens: ‘Het is een onlosmakelijk onderdeel van het “leven” van de ambtenaar om werk te doen dat als gevolg van de politiek-bestuurlijke realiteit (die vaak mijlenver afstaat van de werkelijkheid van alledag) verloren kan gaan.’

En Jan meent: ‘Er gebeuren dingen waar je het niet mee eens bent, maar die je toch loyaal moet uitvoeren. Dat is wel eens frustrerend. Maar wanneer frustratie overheerst, ben je misschien niet zo geschikt om in de ambtelijke wereld te werken.’ Hans Casteleijn, projectleider parkeerbeleid in Den Haag, meldt: Je weet dat je in een politieke omgeving werkt, dus ook dat het er wispelturig aan toe kan gaan.’ 

Oprispingen 

Er lijkt in het ambtenarenkorps eerder sprake te zijn van opluchting dan van frustratie. Dezelfde anonieme ambtenaar van hierboven schrijft dat er af en toe ook – binnenskamers - een bescheiden ‘ambtelijk hoeraatje mag klinken’ door een val van een kabinet. ‘Er ontstaat dan tijdsruimte om nog eens na te denken en te voorkomen dat oprispingen tot concrete daden leiden’. Hans Smit refereert aan de economische crisis die er bij aantreden van het kabinet nog niet was: ‘Het is dan goed dat er een nieuwe ploeg aantreedt – zowel bij gemeenten als bij het Rijk – om eerdere keuzes en beleid fundamenteel ter discussie te stellen.’

Gemeente-ambtenaar K.M. Schaap ziet ook positieve kanten aan het vertrek van Balkenende cum suis: ‘De val van het kabinet zorgt er in ieder geval voor dat er even geen nieuw beleid meer op gemeenten afkomt. Voor dat nieuwe beleid of voor het afstoten van taken naar lagere overheden stelt de rijksoverheid geregeld geen of te weinig middelen ter beschikking. In die zin is het goed dat er even geen nieuw beleid wordt ontwikkeld. Met betrekking tot de bezuinigingen die er onvermijdelijk ook voor gemeenten aankomen, zou het goed als een nieuw kabinet ook eens aangeeft welke taken er niet meer uitgevoerd hoeven worden.’

Een anonieme gemeente-ambtenaar vraagt zich af wat de gevolgen zijn van de val van het kabinet voor de geplande fusie van Renswoude, Scherpenzeel en Woudenberg (RSW). Zoals bekend is Renswoude tegen deze fusie en wordt dit fusievoorstel mogelijk controversieel verklaard. Als dit inderdaad gebeurt, is doorgaan van de fusie onzeker. ‘Zou de keuze om de verschillende ambtelijke organisaties samen te voegen en politiek zelfstandig blijven nu voorlopig niet de beste oplossing zijn? Gevoelsmatig ben je als ambtenaar nu werk aan het doen waar de inwoners van RSW niet veel aan hebben.’

Afschermen

Voor een enkele ambtenaar is de val van Balkenende IV aanleiding om ons democratisch systeem ter discussie te stellen. Hans Visser: ‘Ons besturingssysteem is hopeloos achter gaan lopen. Onvoorstelbaar dat dagelijks het begrotingstekort met 100 miljoen euro toeneemt en de besturing zich pas over zeg een jaar weer een beetje ingewerkt kan hebben. Het wordt de hoogste tijd dat de ambtelijke, uitvoerende organisatie 80 procent van het roer gaat overnemen en bereikte resultaten gaat afschermen van politieke invloeden en eigenbelangen.’

Zie voor de alle reacties www.binnenlandsbestuur.nl/gefrustreerd