Noardeast-Fryslân daagt Dantumadiel uit

De gemeente Noardeast-Fryslân wil na de ambtelijke ontvlechting op 1 januari 2024 alleen blijven samenwerken met de gemeente Dantumadiel als beide gemeenten over zes tot acht jaar gaan herindelen.

Herindelen

Dat laat het college van Noardeast-Fryslân weten in een brief aan het college van Dantumadiel. Het college gaat hierin mee met een motie van de gemeenteraad die raadsbreed is aangenomen. De raad wil, net als het college, dat het verlengen van dienstverlening aan Dantumadiel na de ontvlechting ook duidelijk voordeel voor Noardeast-Fryslân moet opleveren. Volgens het college heeft de raad hem met de motie een ‘helder kader’ gegeven, namelijk dat verlenging van de dienstverlening alleen kan als beide gemeenten over zes tot acht jaar herindelen. Het college zal dit als vaststaand uitgangspunt hanteren in de onderhandelingen, onder regie van de provincie, over toekomstige dienstverlening.

Centrumregeling

De gemeente Noardeast-Fryslân ontstond op 1 januari 2019 door een fusie van de gemeenten Dongeradeel, Ferwerderadiel en Kollumerland c.a. In 2015 was er al een ambtelijke samenwerking, waar ook Dantumadiel aan deelnam. In 2016 besloot Dantumadiel echter om bestuurlijk zelfstandig te blijven, waarbij de ambtenaren wel deel gingen uitmaken van de nieuwe gemeente. Deze centrumregeling begon in 2019 en had een looptijd van vijf jaar, waardoor deze ophoudt op 1 januari 2024.

Frustratie

Dit voorjaar schreef het college van Noardeast-Fryslân, na een impactanalyse van de ontvlechting, dat al snel bleek dat de constructie niet naar tevredenheid van beide partners functioneerde. ‘Er ontstond bestuurlijke frustratie. Het leidde tot discussie in de gemeenteraden en negatieve beeldvorming in de media.’ Na een evaluatie van de centrumregeling in 2021 besloot Noardeast-Fryslân de ambtelijke dienst in Dokkum te centraliseren en wilde het eerst duidelijkheid van Dantumadiel over de toekomst van de dienstverlening en de gevolgen daarvan voor de huisvesting. Die duidelijkheid moest er voor de zomer van 2022 komen.

Motivatieverlies

Uit een rapport uit november 2021 bleek dat de ambtelijke organisatie ‘moeite’ heeft met het dienen van twee bestuurlijke heren met elk een eigen bestuursstijl. Ook was er binnen het gemeentebestuur van Dantumadiel een ‘negatief sentiment’ over de dienstverlening. Met het ontbreken van duidelijk toekomstperspectief leidde dit tot 'motivatieverlies' in de ambtelijke organisatie en uit het rapport van &Van de Laar BV bleek dat de samenwerking de bestuurskracht van beide gemeenten niet ten goede kwam. De beleidsafstemming week steeds meer van elkaar af, wat slecht was voor de efficiency en waarbij op het sociaal domein en bij aanbestedingen elk voordeel voor Noardeast-Fryslân nagenoeg was verdwenen. Op beleid sociaal domein en beheer openbare ruimte werd zelfs het dubbele aan tijd aan Dantumadiel besteed dan afgesproken. In deze brief verwacht de gemeente dat de kosten van de ontvlechting voor Noardeast-Fryslân dicht bij de 2 miljoen euro zal komen te liggen.

Bestuurlijke stip

In de brief van 12 juli j.l. zegt het college van Noardeast-Fryslân zich te zullen inspannen voor een eerlijke kostenverdeling. Dat is ook de strekking van de motie, al staat daar ook in dat de kosten van de ontvlechting zoveel mogelijk voor rekening moeten komen van de ‘veroorzaker van de ontvlechting’ (Dantumadiel, WB). Daar heeft het college echter in de raadsvergadering afstand van genomen. Wel wil het college met Dantumadiel in gesprek onder regie van de provincie. Eerst wil het dan van Dantumadiel horen of het bereid is voor half september een ‘bestuurlijke stip op de horizon’ te zetten en zo ja, welke. Ook verneemt Nordeast-Fryslân graag op welke onderdelen Dantumadiel dienstverlening wil blijven afnemen en wat daarvan het voordeel is voor Noardeast-Fryslân. Voor 1 oktober zou er dan duidelijkheid moeten zijn over de omvang van de ontvlechting.

Gesprek

Een week later antwoordt het college van Dantumadiel al dat het openstaat voor samenwerking na 1 januari 2024, maar het geen bestuurlijke stip aan de horizon kan zetten, aangezien de raad voor een sterke zelfstandige gemeente Dantumadiel is. Het college respecteert dit standpunt en handelt ernaar. De keuze voor de ontvlechting maakten beide gemeenten al in november 2021. Daarom moet Dantumadiel al op 1 januari 2024 een zelfstandige gemeente zijn. Dat zou de gemeente acht ton gaan kosten, meldt de Leeuwarder Courant, die ook opving dat Dantumadiel delen van de samenwerking best goed vindt gaan, zoals het sociaal domein en de afvalinzameling. In de eigen brief zegt Dantumadiel open te staan voor een gesprek tussen beide gemeenten onder regie van de provincie en beaamt het dat er snel duidelijkheid moet komen over de omvang van de ontvlechting. Noardeast-Fryslân heeft voorgesteld direct na de vakantieperiode in gesprek te gaan.

Correctie: In de eerste versie van dit bericht stond de gemeente 'Nordeast-Fryslân'. Dat moet natuurlijk de gemeente 'Noardeast-Fryslân' zijn.