De behandeling van bezwaarschriften in het kader van de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo)

Omdat Nederland getroffen is door het coronavirus heeft het kabinet op 17 maart 2020 het noodpakket banen en economie aangekondigd. Dit noodpakket bestaat uit diverse maatregelen, waaronder de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers, oftewel de Tozo. Deze regeling ‘hangt’ onder de Participatiewet en is geënt op het Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz 2004). Voor de Tozo is een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) opgesteld. Deze AMvB is van kracht geworden op 22 april 2020 en met terugwerkende kracht per 1 maart 2020 in werking getreden. De getroffen maatregelen om de verspreiding van het virus tegen te gaan raken vele ondernemers en zelfstandigen zonder personeel. Velen van hen kunnen door hierdoor hun beroep of bedrijf niet of nauwelijks (meer) uitoefenen.

De Tozo-regeling voorziet in een aanvullende uitkering voor levensonderhoud wanneer het inkomen als gevolg van de coronacrisis daalt tot onder het sociaal minimum. Ook voorziet de Tozo-regeling in een lening voor bedrijfskapitaal om de liquiditeitsproblemen als gevolg van de coronacrisis op te kunnen vangen. Wanneer een ZZP’er aan de voorwaarden voor de Tozo voldoet komt hij in aanmerking voor inkomensondersteuning en/of een bedrijfskapitaal.

Wat zijn de voorwaarden?

De voorwaarden voor de Tozo verschillen per aanvraagperiode. Een aanvraag voor Tozo 1 kan na de aankondiging van de noodmaatregel tot en met 31 mei 2020 ingediend worden voor een periode van maximaal 3 aaneengesloten kalendermaanden. De periode waarvoor aangevraagd kan worden ziet uitsluitend toe op een aaneengesloten periode in de maanden maart tot en met augustus 2020. Voor Tozo 2 geldt dat een aanvraag gedaan kan worden van 1 jun 2020 tot en met 30 september 2020. Deze verlenging kan uitsluitend over 4 aaneengesloten hele kalendermaanden in de periode juni t/m september 2020 verstrekt worden. Wanneer Tozo 1 t/m juni of juli 2020 loopt, dan kan ook slechts tot en met september 2020 worden aangevraagd.

 

Zowel de Tozo 1 als de Tozo 2 kent versoepelde voorwaarde ten opzichte van de reguliere bijstandsverlening voor zelfstandigen, waarop de regeling gebaseerd is. Er geldt geen vermogenstoets, er wordt niet gekeken naar de levensvatbaarheid van de onderneming en de kostendelersnorm wordt niet toegepast. Voor Tozo 1 was er ook geen sprake van een partnertoets bij de uitkering voor levensonderhoud, welke bij Tozo 2 wel van toepassing is. Een partnertoets houdt in dat het inkomen van de partner meetelt voor het bepalen van de hoogte van de aanvullende uitkering. Wanneer het huishoudinkomen boven het sociaal minimum komt, kan iemand geen aanspraak maken op een Tozo 2 uitkering voor levensonderhoud.

Wat zijn de uitgaven van de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers?

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft inmiddels € 3,8 miljard gereserveerd op haar begroting voor de Tozo. De gemeenten zijn inmiddels bevoorschot voor een totaal van € 2 miljard. De verdeling van de bevoorschotting is gebaseerd op het aantal zelfstandigen in een gemeente. Hierbij moet rekening gehouden worden met het feit dat de definitie van zelfstandigen breed is en niet alleen ZZP´ers betreft. Het budget dat de gemeenten uiteindelijk ontvangen zal gebaseerd worden op het werkelijk verstrekte bedrag aan uitkeringen en bedrijfskapitaal. De uitvoeringskosten worden vergoed op basis van een vast bedrag per besluit op een aanvraag.

Wat is het effect van de uitgaven van de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers?

Om voorafgaand de definitieve afrekening van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid al inzichtelijk te hebben wat de Tozo voor effect heeft op de begroting kan er met behulp van datagedreven werken inzicht worden gecreëerd in de uitgaven. Door voor het management deze sturingsinformatie zichtbaar te maken wordt het effect op de begroting zichtbaar.

 

 

Naast bovenstaande informatie kan sturingsinformatie ook aanvullende informatie bevatten, denk bijvoorbeeld aan: type huishoudens, prognoses, wijkinformatie, branche en het effect op het totale bestand van de bijstand.

 

De Tozo dient aangevraagd te worden in de gemeente waar de ZZP’er woonachtig is. Veel gemeenten in Nederland ondervinden drukte vanwege het afhandelen van de Tozo-aanvragen. Hierbij is het van belang om de aanvragen van de Tozo zo efficiënt mogelijk af te handelen. Inzicht in de werkvoorraad, doorlooptijden, toegekende- of afgewezen aanvragen en capaciteit spelen hier een prominente rol. Deze informatie kan ook in een dashboard verwerkt worden om zo in één oogopslag inzicht te geven in de werkvoorraad. Door deze onderdelen vanuit het datagedreven werken te benaderen kunnen gemeenten hier zo efficiënt mogelijk op inspelen.

Hoe verloopt het afhandelen van de bezwaarschriften?

Maar niet alleen de aanvragen dienen afgehandeld te worden. Ook de ingediende bezwaren moeten afgehandeld worden. Ook deze doorlooptijden kunnen met behulp van datagedreven werken inzichtelijk gemaakt worden, denk bijvoorbeeld aan: de totale werkvoorraad en doorlooptijden van de ingediende bezwaar- en beroepschriften. Binnen de bezwaarprocedure gelden namelijk verschillende termijnen die in acht genomen moeten worden.

 

Op het moment dat een ZZP’er niet aan de voorwaarden voldoet om in aanmerking te komen voor de Tozo staat het hem of haar vrij om een bezwaarschrift in te dienen. Ook wanneer deze persoon het oneens is met de hoogte van bijvoorbeeld de uitkering.

 

Op grond van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) kan de inwoner een bezwaarschrift indienen bij het bestuursorgaan als dat besluit tot stand is gekomen op grond van een eigen aanvraag. De Awb bestaat uit regels waar de gemeente zich aan moet houden bij het nemen van een besluit. Maar in de Awb staan ook regels voor het indienen van een bezwaarschrift tegen een besluit. Bezwaar maken moet binnen 6 weken na verzending van het besluit. Het bezwaarschrift moet ingediend worden bij het bestuursorgaan die het besluit heeft genomen, bijvoorbeeld de gemeenteraad, de burgemeester of het college van burgemeesters en wethouders.

 

Welke rol kan Van Dam & Oosterbaan vervullen in het kader van de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers?

Vanuit Van Dam & Oosterbaan ben ik werkzaam als medewerker bezwaar binnen de gemeente Breda voor de keten participatie. Binnen deze functie richt ik mij met name op de bezwaarschriften voor de Tozo. Er bestaat een nauwe samenwerking met andere collega’s op het terrein van juridische zaken, beleid, kwaliteit en projecten binnen de keten participatie om zo optimaal de cliënt te kunnen ondersteunen. De binnengekomen bezwaarschriften worden uitvoerig bestudeerd alvorens de client gebruik wil maken van het recht om te worden gehoord. Tijdens het ambtelijk horen krijgt de client gelegenheid om zijn bezwaren mondeling toe te lichten. De cliënt kan ook afzien van het recht te worden gehoord. Vervolgens wordt er een vanuit de gemeente een verweerschrift geschreven ter onderbouwing van de beslissing op bezwaar. Gelet op de omstandigheden bij het besluit en de feiten kan er eventueel een nieuwe eerste beslissing genomen worden.

 

Daarnaast kan Van Dam & Oosterbaan ondersteunen voor de Tozo bij het inzetten van een informatieanalist, het bouwen van een dashboard, het in kaart brengen van trends en prognoses met behulp van data-analyses en het uitvoeren van verschillende verdiepende analyses of een domein overstijgend onderzoek.

 

Mocht u als gemeente ook interesse hebben in ondersteuning op het gebied van de bezwaarprocedure of bent u geïnteresseerd in het datagedreven werken en wat Van Dam & Oosterbaan hierin voor u kan betekenen? Neem dan contact met ons op!

 

lisa.rook@vandamoosterbaan.nl / 0648064625