Vakbond: Groningen moet ‘werken zonder loon’ stoppen

Vakbond FNV dreigt actie te ondernemen tegen het project Schakelkans, waarbij Groningse bijstandsgerechtigden werkervaring opdoen met behoud van uitkering. De gemeente gebruikt uitkeringsontvangers volgens de vakbond als goedkope uitzendkrachten. 

Kans
'Iedereen wordt er beter van, behalve uitkeringsgerechtigden', vindt de vakbond. Wethouder Carine Bloemhoff  (werk & participatie, PvdA) noemt Schakelkans juist 'een kans voor mensen die jarenlang in de bijstand zitten'. Dankzij de werkervaring kunnen mensen namelijk eerder de stap naar een baan zetten.

Premie
Onder het project Schakelkans mogen Groningers in de bijstand tijdelijk aan het werk zonder dat ze daarvoor gekort worden op hun uitkering. Zo kunnen ze werkervaring opdoen zodat de stap naar een baan kleiner wordt. Ze ontvangen voor het werk ook een kleine premie van 2 euro per gewerkt uur. De rest van het geld dat ze verdienen gaat naar een potje van gemeente, bestemd voor begeleiding en scholing van bijstandsgerechtigden.

Zonder loon
Waar het Groningse college spreekt van 'werken met behoud van uitkering', heeft Jimmy Dijk, voorzitter van de Groningse SP-fractie, het over 'werken zonder loon'. Hij deelt de zorgen van de vakbond. 'Ik zie ook heus wel in dat het voor sommige mensen positieve elementen bevat. Maar waar we echt voor moeten uitkijken is dat we het minimumloon blijvend ondermijnen.'

Minimumloon
Werkgevers betalen bij Schakelkans namelijk, zoals de FNV in een brief aan de gemeenteraad benadrukt, wel 'om en nabij' het minimumloon, maar ontlopen de kosten 'die de werkgever anders zou moeten betalen, zoals vergoedingen, gratificaties, winstuitkering, pensioenpremie, adv-dagen etc.' In Binnenlands Bestuur zei wethouder Carine Bloemhoff al eerder dat ze de bijstandsontvangers liever hun volledige loon zou laten houden, bovenop de uitkering, maar dat de Participatiewet dat niet toestaat.

Schuld
Dijk noemt Schakelkans ook een voorbeeld van 'werken voor je uitkering'. Wat de bijstandsontvangers verdienen, gaat immers naar het budget voor hun eigen begeleiding. 'Hiermee ligt de schuld van werkloosheid enkelzijdig bij degene die geen werk heeft. Werkloosheid moet een probleem worden van de hele economie, niet alleen voor degene die toevallig door pech een baan heeft verloren.'

Doelgroep
Zijn collega-raadslid Esther Hessels, van de VVD, heeft een andere kijk op de zaak: 'Wij zien hierin een goede mogelijkheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt om weer werkervaring op te doen.' Hessels ziet Schakelkans niet als een verdienmodel voor de gemeente. Zij wil er vooral op toezien dat het instrument wordt ingezet voor de juiste doelgroep: 'niet voor mensen die sowieso wel snel weer een nieuwe baan zullen vinden.'

Zorg
SP'er Jimmy Dijk ziet dat Schakelkans, ondanks zijn ideologische bezwaren, voor sommige mensen positief kan uitwerken. 'Ik snap dat het individueel nut groot kan zijn. Maar ik vind het maatschappelijk nut hiervan vrij klein.' Daarom wil hij met een alternatief plan komen. Hij wil werklozen de kans geven om in te stromen in de zorg, een sector die met grote personeelstekorten kampt. 'Wij gaan er vooral voor pleiten dat mensen met een verleden in de zorg zo snel mogelijk aan de slag kunnen. Dat moet je doen met gemeenten, provincies en het rijk.'

Duurzame uitstroom
‘Als jullie hiermee doorgaan, gaan wij ervoor liggen’, dreigt de vakbond richting de gemeente Groningen. Wethouder Bloemhoff laat weten graag met de FNV in gesprek te gaan. 'Ik ben ervan overtuigd dat Schakelkans een van de instrumenten is, die ervoor kan zorgen dat bijstandsgerechtigden weer kunnen re-integreren. Uiteraard houden we in de gaten of werkgevers goed met mensen omgaan. We willen echt inzetten op duurzame uitstroom.'