Assens voorstel wachtlijsten noodkreet naar Den Haag

Het water staat de gemeente Assen tot aan de lippen, is de boodschap die wethouder Harmke Vlieg (sociaal domein, ChristenUnie) wil laten doorklinken in Den Haag. Vlieg legde afgelopen week een reeks mogelijke maatregelen voor aan de raad voor om de tekorten op de jeugdzorg te beteugelen. Door de voorgestelde maatregelen kunnen de wachtlijsten mogelijk groeien.

Wachtlijsten zijn meestal een gevolg van beleid, geen onderdeel. Hoe ziet u dat?

‘Wij hebben de raad een pakket bezuinigingsmaatregelen voorgelegd met de vraag welke maatregelen zij acceptabel zou vinden. Al een paar jaar komen namelijk flink geld tekort voor de uitvoering van de Jeugdwet en de Wmo [momenteel 5,5 miljoen euro, red.] en de tekorten nemen steeds verder toe. De maatregelen die genoeg steun vinden willen wij met het college verder gaan uitwerken. Wij hebben dus puur in kaart willen brengen wat de mogelijkheden zijn en de raad ook een eerlijk beeld willen geven van de gevolgen van de keuzes. De wachtlijsten voor Jeugd en Wmo waarover is bericht, zijn niet zozeer een instrument, maar kunnen het gevolg zijn van één van de voorgestelde bezuinigingsmaatregelen, namelijk om met een budgetplafond te gaan werken.’

Zijn er andere allicht minder ingrijpende maatregelen mogelijk dan (het laten oplopen van) wachtlijsten?

‘De afgelopen jaren doen we al erg veel in Assen om de ambities van de stelselwijziging waar te maken en de zware zorg waar mogelijk terug te brengen. In het nieuwe bestuursakkoord is vastgelegd dat Assen per jaar één miljoen euro uittrekt voor preventie, los van de rijksmiddelen daarvoor. Sinds 2017 heeft elke huisartsenpraktijk in Assen een praktijkondersteuner jeugd rondlopen. Aangezien huisartsen bij ons de grootste doorverwijzers zijn naar de tweedelijnshulp hopen we daarmee veel doorverwijzingen te voorkomen en gezinnen snel te helpen. Of dat goed werkt, wordt nu geëvalueerd. Daarnaast hebben wij jeugd-maatschappelijk werkers op scholen en hebben we programma’s lopen om te voorkomen dat echtscheidingen bij jongeren tot problemen leiden. Met aanbieders en andere Drentse gemeenten werken we heel hard aan de transformatieakkoorden, maar wij kunnen de financiële kant van dit probleem niet zelf oplossen. Er is een signaal in de richting van Den Haag nodig. Om het gat op het sociaal domein weer met andere middelen te dichten zou het verkeerde signaal zijn. We verwachten de komende jaren structureel miljoenen tekort te komen. We kunnen deze tekorten niet blijven opvangen in onze reserves.’

Tom van Yperen van het Nederlands Jeugdinstituut vindt dat de situatie in Assen en uw voorstel aangeeft dat er herbezinning nodig is op de doelstellingen en de aanpak van de decentralisaties. Hoe ziet u dat?

‘Daar kan ik me inderdaad helemaal in vinden. Ik vind dat we ook moeten onderzoeken of het uitgangspunt dat preventie tot minder zorg en minder zware zorg leidt, überhaupt klopt, Als dat niet mocht kloppen, deugt namelijk ook de financiële basis van de stelselwijziging niet. Momenteel zijn we vooral bezig om te kijken hoe we de specialistische expertise naar de voorkant van de keten kunnen halen voor betere triage. Want we willen goed signaleren wat ernstig en acuut is, en welke hulpvraag misschien wel even kan wachten of anders kan worden opgepakt. Als dat kan door de transformatie is dat mooi en draag ik daar graag aan bij, maar als dit niet werkt en de prijs die de maatschappij betaalt te hoog is, vind ik het onverantwoord om op dezelfde weg door te blijven gaan. Ik zou graag willen dat dat geluid in Den Haag doorklinkt.’