Transitietaal voor dummies

De decentralisaties gaan niet alleen gepaard met overheidstaken en budgetten die van het Rijk naar gemeenten gaan. Ze gaan ook gepaard met een hausse aan nieuwe begrippen, termen, wensgedachten en werkwoorden. Het Instituut voor Publieke Waarden bracht ze voor het vakblad Zorg + Welzijn in kaart.

Humor en cynisme
Decentralisatie, transitie, transformatie. Iedere gemeentelijk bestuurder en ambtenaar isde afgelopen jaren wel met deze termen is geconfronteerd. Maar wat betekenen ze precies, en welke andere termen zijn van belang voor het komend jaar. Het Instituut voor Publieke Waarden inventariseerde 40 termen en geeft – niet zonder humor en zelfs het nodige cynisme – de betekenissen in een prikbordpamflet Transitietaal voor dummies.

Alles behalve feitelijk
Zo is het woord decentralisatie ‘een term die uitdrukt dat gemeenten verantwoordelijk worden voor wat het Rijk jarenlang niet lukte: goedkopere en betere zorg leveren.’ Transitie is ‘de feitelijke overdracht van geld, data en gegevens van provincie (jeugdzorg) en rijk richting gemeenten die alles behalve feitelijk plaatsvindt.’ En 'transformatie' wordt volgens het pamflet Transitietaal ‘door sommigen gezien als het ultieme doel van de decentralisaties: gemeenten en professionals moeten “anders” gaan werken. Verdwijnt steeds verder uit zicht naarmate 1 januari 2015 dichterbij komt.’

Sacrale plaats
Na deze eerste termen lijkt het cynisme van de auteurs toe te nemen. Toegang is volgens de samenstellers van het pamflet een ‘welhaast sacrale plaats die verschil tussen in- en uitsluiting gaat bepalen.’ En vraagverheldering is ‘de standaard decentralisatiewerkwijze die aanduidt dat burgers over het algemeen niet de vraag stellen waar professionals een direct antwoord op hebben.’ Overheidsparticipatie is volgens de samenstellers van de lijst ‘een zelfstandig werkwoord dat uitdrukt dat de overheid zich niet kan voorstellen dat burgers ook iets kunnen organiseren zonder de overheid.’

Overzicht kwijt
En zo gaat de lijst verder. Met begrippen als 'achter de voordeur' (plek die we vóór de decentralisaties tot het privédomein van de burger rekenden);  'complexiteit' (containerbegrip voor beleidsmakers, bestuurders, professionals en politici die het overzicht kwijt zijn); 'zelfredzaamheid' (begrip dat uitdrukt dat mensen de overheid niet nodig hebben, maar wordt vooral geprojecteerd op mensen die de overheid wel nodig hebben, en 'familiegroepplan' (plan dat uitdrukt dat je problemen ook binnen je familie kan oplossen. Anno 2014 is dat blijkbaar zo uitzonderlijk dat het wettelijk is vastgelegd.)

De complete lijst Transitietaal voor dummies van het Instituut voor Publieke Waarden is als prikbordpamflet te downloaden op de site van Zorg + Welzijn.