Sterke toename gemiddelde leeftijd personeel provincies

Blijkens de Personeelsmonitor Provincies 2007 van het Interprovinciaal Werkgeversverband heeft vorig jaar de grootste stijging van de gemiddelde leeftijd van provinciepersoneel sinds vijf jaar plaatsgevonden. Bedroeg de gemiddelde leeftijd in 2006 precies 45 jaar, eind 2007 is de provincieambtenaar gemiddeld 45,6 jaar. De sterke toename van de gemiddelde leeftijd hangt samen met een afname van het aandeel jongeren (jonger dan 35 jaar) en een toename van het aandeel 55- plussers.

Het aandeel van de laatste groep is in één jaar gestegen van 19 naar 21 procent van het totaal aantal werknemers. Historisch gezien is dit volgens de onderzoekers een bijzonder grote toename. De afgelopen vier jaar steeg het aandeel 55-plussers namelijk met in totaal 2,2 procent. De stijging heeft dus nagenoeg volledig in het laatste jaar plaatsgehad. In dezelfde periode is het aandeel werknemers jonger dan veertig jaar gedaald van 31,4 naar 27,8 procent.

Pensioenregeling

Een plausibele verklaring voor de vergrijzing is de wijziging van de pensioenregeling. Vooruitlopend daarop stroomde in 2004 en 2005 een bovengemiddeld aantal oudere werknemers uit, met als resultaat een lichte daling van de gemiddelde leeftijd in 2005. Op 1 januari 2006 ging de nieuwe ABP-regeling, die het langer in dienst blijven stimuleert, in. Gevolg is dat bij de totale overheid de gemiddelde leeftijd waarop werknemers gebruik gaan maken van de FPU (Flexibel Pensioen en Uittreden) inmiddels is toegenomen tot 61,5 jaar. Bij de provincies ligt die leeftijd met 61,6 jaar daar nog iets boven.

De meeste nieuwe instromers bij de provincies zijn weliswaar jongeren, maar daar staat tegenover de categorie die de provincie ook het vaakst weer verlaat: bijna 27 procent van de vertrekkers blijkt jonger dan 35 jaar. Een oververtegenwoordiging, want het totale aandeel van deze leeftijdsgroep is slechts 15 procent.

De leeftijdsopbouw verschilt sterk tussen provincies. Jongeren werken vooral vaak in Utrecht (18,4 procent) en Zeeland (19 procent). De sterkste toename van het aandeel jongeren vond vorig jaar plaats in Noord-Holland. In Zuid-Holland nam het aandeel van deze categorie af met 3,7 procentpunten. Over de periode 2003- 2007 bekeken is het aandeel jongeren het meest afgenomen in Gelderland en Overijssel (4,3 procent). Juist in die provincies steeg het aandeel ouderen in die periode het sterkst. In Friesland en Groningen werken relatief de meeste werknemers van 50 jaar of ouder. Hun aandeel bedraagt daar ruim 44 procent (zie tabel).

Sinds 2003 is het aantal arbeidsplaatsen bij de provincies overigens met 2,6 procent gedaald tot een totaal van 11.464. Toch daalde de werkgelegenheid niet in alle provincies. In Drenthe en Groningen nam het aantal arbeidsplaatsen met respectievelijk bijna 4 en 2 procent toe. Het sterkst daalde de werkgelegenheid in Noord-Holland en Overijssel, waar in 2007 respectievelijk 24 procent en ruim 12 procent minder arbeidsplaatsen waren dan vier jaar geleden. In Noord-Holland leidde dat tot een enorme verlaging van de loonsom. Vorig jaar was die 14 procent lager dan in 2006.

Noord-Holland is de enige provincie waar ook de loonsom per fte afnam en wel met ruim tien procent. Deels is dat een gevolg van de reorganisatie, het afvloeien van ouderen en een instroom van jongere werknemers. De grootste stijging van de loonsom per fte vond plaats in Gelderland: plus zeven procent in 2007. De afgelopen vijf jaar is de totale loonsom met bijna 27 procent het sterkst gestegen in Flevoland. Samen met Friesland en Drenthe kent deze provincie ook de grootste stijging van de loonsom per fte: ruim boven de 20 procent.

Hogere salarissen

Uit de personeelsmonitor blijkt ook dat er steeds hogere salarissen worden betaald in provincieland. Terwijl het aantal werknemers in de categorie 2000 tot 2500 euro vorig jaar met vier procent afnam, steeg het aantal werknemers in de salarisgroep 3500 tot 4000 euro met eenzelfde percentage. Het aantal medewerkers met een voltijdsalaris van meer dan 4000 euro steeg van ruim 30 procent in 2006 naar meer dan 34 procent in 2007.