Sterk helpt zwak

Op de velden van de Turkse voetbalvereniging BMT aan de Hengelolaan in de Haagse wijk Zuidwest spannen Turkse en Marokkaanse jongens netten voor het footvolleybalevenement van vanavond. Uit het deftige Benoordenhout komen straks hockeyers van Haagsche Delftsche Mixed (HDM) een balletje trappen tegen BMT en tegen de Haagse Marokkaanse voetbalclub HMC Chabab. Zo vaak komen de witte hockeyers uit het Benoordenhout niet in deze Haagse achterstandwijk, één van 's lands grootste Vogelaarwijken. 'Dat is dan alvast winst', zegt Louk Burgers, directeur van de organiserende Sportbank.

 

Hij kletst met zijn assistent Mohammed Yegen, organisator van het footvolleyfestijn, schudt handen, voetbalt zich in het zweet en draagt een vest van het Marokkaanse nationale voetbalteam. Niet voor niets wil de Sportbank vooroordelen doorbreken bij autochtone sportclubs en nieuw sportaanbod ontwikkelen bij clubs zonder traditie en ervaring in achterstandswijken. De potentie van grote en financieel sterke clubs wordt ingezet om kleine clubs in deze wijken te versterken. Burgers: 'We willen via sport en via vernieuwend sportaanbod in de wijk bruggen bouwen. Mensen van een andere etnische afkomst willen we stimuleren om te sporten. Op die manier komen families uit hun huizen en gaan ze een rol in de buurt vervullen. De leefbaarheid van de wijk heeft er baat bij.'

 

Betrokkenheid

 

De Sportbank in Den Haag is een initiatief van de hockeyers van HDM en Louk Burgers' Look Company. Burgers was tot tien jaar geleden projectontwikkelaar van gevangenissen en is inmiddels parttime in dienst van de Stichting De Sportbank. De eerste aanzet tot De Sportbank werd gegeven in 2004 toen Burgers de workshop 'Maatschappelijke betrokkenheid' opzette bij zijn eigen hockeyclub HDM. Veel debatten volgden, waarna De Sportbank begin vorig jaar door sportkoepel NOC*NSF werd aangewezen als 'proeftuin voor nieuwe sportmogelijkheden'.

 

In de herfst werd een convenant getekend tussen De Sportbank, Rabobank en NOC*SNF. Naast de Turkse voetbalclub BMT en de Marokkaanse club HMC Chabab, doen de Surinaamse voetbalvereniging Remo, hockeyclub HDM, Rugbyclub HRC en Fitnessclub Lady's Gym voor moslima's mee aan De Sportbank. Voorafgaand aan de ondertekening van het convenant speelden politici, onder wie minister André Rouvoet, een voetbal- en hockeywedstrijd tegen een team van jeugdige spelers (dit jaar wordt de wedstrijd gespeeld op 24 september). Na de wedstrijd werd er niet gezopen en gemat maar gedebatteerd in het clubhuis.

 

Burgers: 'De filosofie achter De Sportbank is dat we op het veld en langs de zijlijn partnerschappen creëren tussen oude en nieuwe Nederlanders. De Haagse rugbyclub komt straks na het footvolley vertellen over normen en waarden, leden van HMC hebben ons verteld over de islam. We hebben moeder- en kinddagen georganiseerd. De jongste jeugd moet niet alleen in het clubhuis worden afgezet, we willen de moeders ook in het clubhuis hebben.'

 

De gemeente Den Haag en de Erasmus Universiteit zijn nauw betrokken bij De Sportbank. Den Haag levert de programmamanager. Over de rol van de gemeente zegt Burgers: 'Je hebt het over verschillende netwerken. We hebben de know-how gekoppeld. Op basis van goed leiderschap moet worden bepaald welke partijen de leiding moeten nemen. Absolute voorwaarde is wel dat bottom up wordt gewerkt. Het gaat om het creëren van betrokkenheid op en rond de velden. Vervolgens moet je wel met een zakelijk oog doelen stellen, het gaat per slot van rekening om de ontwikkeling van talenten die door jou aangestuurd worden.'

 

'Te veel goedbedoelende mensen hebben in wijken als deze het stuur vastgehouden. Logisch dat je dan achterover gaat leunen. Het manco is dat mensen die zich met de leefbaarheid in de achterstandswijken bezighouden vaak niets weten van de herkomst van de Turken of Marokkanen die indertijd naar Nederland zijn gekomen. Wij begrijpen als rationele mensen niets van gevoelsmensen.'

 

En gevoeligheden te over, bijvoorbeeld bij de Haags Marokkaanse voetbalclub Chabab. Burgers: 'Ik heb heel veel meegemaakt op het veld van HMC. Politie en ME langs het veld. Als jij vier of vijf keer tijdens een wedstrijd te horen krijgt dat je een vuile kutmarokkaan bent of dat je moeder wordt geneukt door een bok, dan vind ik het niet zo vreemd als de stoppen bij die jongens doorslaan. Hun team wordt vervolgens uit de wedstrijd genomen. Ik zeg bij HMC zeker waar het op staat, maar ik probeer óók met die jongens te praten. En dan merk je dat die zogenaamde klerelijertjes, de echte rotzakken daargelaten, prima jongens zijn. Maar je moet wel bereid zijn om te leren van een ander. Je kunt pas opbouwen als er vertrouwen is. Ik heb nog nooit wat meegemaakt en als je drie woorden Marokkaans gebruikt, komt het altijd wel goed.'

 

Doel en middel

 

In het clubhuis van de uit 1911 stammende voetbalvereniging BMT zit voorzitter Peter de Zoete, de enige niet-Turk van de club. Drie jaar geleden werd hij tijdens de algemene ledenvergadering met overgrote meerderheid tot voorzitter gekozen. De Zoete legt uit waarom BMT in De Sportbank zit: 'We kunnen samenwerken met andere verenigingen en hoeven het wiel niet meer uit te vinden. Elk clubbestuur heeft te maken met leden die geen contributie betalen of met een aansprakelijkheidsverzekering voor het bestuur. Daarover kunnen we nu overleggen. We hebben een netwerk opgebouwd.'

 

Maar net als Burgers wil De Zoete méér en is sport doel en middel. De Sportbank is voor De Zoete ook het vehikel om sportverenigingen sterker te maken en allochtone inwoners van de verarmde stadswijk te mobiliseren en maatschappelijk talent te trekken.

 

De Zoete: 'Het is geweldig om te zien hoe ouders uit hun isolement komen en hun kinderen rond het veld aanmoedigen. Om de moeders uit huis te krijgen, is het clubhuis woensdagmiddag opengesteld voor vrouwen. Sommige vrouwen willen dan geen mannen zien. Wij hebben ons daarbij neergelegd, een cultuur moet je niet willen veranderen. We hebben bij BMT een activiteitencommissie van Turkse vrouwen. In het clubhuis worden avonden voor moeders en kinderen georganiseerd. Het gaat daar over gezondheidszorg of seksuele voorlichting. Die avonden worden druk bezocht.'

 

'We willen hier ook Turkse les gaan geven aan Turkse kinderen. Die kinderen zijn zo opgenomen in de Nederlandse samenleving dat ze nauwelijks meer een woord Turks praten, waardoor hun ouders, die alleen maar Turks spreken, geïsoleerd raken en vereenzamen. Ik was uitgenodigd om met minister Vogelaar de wijk in te gaan. Er werd veel gezegd over integratie, maar in de praktijk zie je daar in deze wijk weinig van. Hier proberen we er op het laagste niveau concreet wat aan te doen. Je hebt geen kaderbrieven en nota's nodig om ervoor te zorgen dat mensen met elkaar kunnen sporten en met elkaar kunnen praten.'

 

Nuttig

 

Op het veld spelen inmiddels tien kleine teams footvolleybal. Louk Burgers heeft al snel het loodje gelegd. Dat hij zelf een klassieke Benoordenhouter is, met bijpassend goed en accent, wordt hem in Den Haag Zuidwest niet nagedragen, integendeel.

 

Sportbank-initiator Burgers: 'Ik word hartelijk ontvangen omdat ze zien dat ik een nuttig netwerk voor de club meebreng en ideeën over samenwerking heb. Het is eigenlijk een economisch model waarbij je elkaar eerlijk en oprecht aanspreekt én op de kloten geeft. Voor wat hoort wat. We komen uit een tijdperk van lief en aardig zijn voor elkaar, maar dat werkt niet en je spreekt mensen er ook niet mee aan. Je enthousiasmeert niet. Van een aai over de bol wordt niemand beter. Het gaat bij De Sportbank heel zakelijk om de know-how en hoe die het best voor sportclubs kan worden ingezet, bijvoorbeeld over sponsoring van activiteiten of over aansprakelijkheid. Dit is allang geen liefdewerk oud papier mee. Ik ben keurig voor 2,5 dagen in de week in dienst van de Stichting, die mede wordt gefinancierd door de Rabobank. Zonder de bank, die ook respectabiliteit aan ons initiatief geeft, hadden we het niet kunnen doen.' De Sportbank word tevens gefinancierd door NOC*SNF, Oranjefonds, het ministerie van Vrom en Fonds 1818.

 

Het sportterrein is volgens Burgers de beste ontmoetingsplaats in een achterstandswijk met tientallen nationaliteiten als deze in Den Haag. Louk Burgers: 'De sportclub is het buurthuis van de toekomst. Je kunt allerlei functies aan een sportclub verbinden. Een club moet allianties sluiten met anders organisaties die op zoek zijn naar ruimte. Wij helpen met advies over sponsoring en met sterkte- en zwakteanalyses van de club én van de wijken. Dat doet de Erasmus Universiteit voor ons. Wie zijn je logische partners in de wijk? Waarom zou je je clubhuis niet voor de wijk openstellen? De helft van de dag staat het toch leeg. Waarom gaat de wijkvereniging niet bij jou gymmen.'

 

'Het is allemaal niet zo ingewikkeld, maar je moet er wel op komen. Op die manier krijg je andere verbanden en krijgt een club de buurthuisfunctie die het verdient. Je verhuurt de ruimte, de inkomsten gaat omhoog en de club heeft een bredere basis. Bovendien zul je zien dat sporters met leiderschapskwaliteiten en geestdrift hun verantwoordelijkheid in de verenigingsbesturen gaan nemen. In die zin is zo'n sportclub ook een kweekvijver voor bestuurlijk talent.'

 

Op zoek naar dat talent, bezocht Louk Burgers begin deze maand de jeugdgevangenis in Sassenheim. Burgers: 'Het zou niet onverstandig zijn om goede en enthousiaste sporters met leiderschapskwaliteiten die nu nog verkommeren in de jeugdgevangenis, op te leiden tot assistent-jeugdtrainer bij kleine verenigingen. We praten hier nu over met de gemeente, met de reclassering, met de KNVB en met Work-Wise. Het moeten geen rotzakken zijn, natuurlijk niet, maar veel jongens die worden gecoacht door een strenge mentor worden er beter van. En daar worden de verenigingen en de wijken ook weer beter van.'

 

Sport als opvoedkundig middel

 

De Haagse wethouder Sander Dekker (VVD, Onderwijs, Jeugd en Sport) is enthousiast over De Sportbank. Dekker: 'Opvoedkundig is sport erg nuttig in een stad als Den Haag en in een wijk als Zuidwest. De lessen die je op het sportveld leert, kunnen van pas komen in het dagelijks leven. Het is bijzonder dat in een stad als Den Haag bruggen worden geslagen tussen sportverengingen met een lange traditie en jonge verenigingen van nieuwe Nederlanders die daarvan kunnen leren. Sporten in verenigingsverband is voor hen niet vanzelfsprekend. Sporten is gezond, zeker in een tijd waarin overgewicht een maatschappelijk probleem is.'

 

'Minstens zo belangrijk is de sociale functie van sport voor jongeren. Je leert samenwerken, je leert je te houden aan spelregels, je leert discipline aan, luisteren naar een trainer en naar de scheidsrechter, bij sporten leer je hoe je je verlies moet verwerken maar ook om je overwinningen ingetogen te vieren.' Wat Sander Dekker betreft zouden veel meer sportverenigingen zich moeten willen aansluiten bij De Sportbank. De wethouder: 'Uitwisseling van ervaring tussen clubs is niet vanzelfsprekend. De uitdaging is om ervoor te zorgen dat er voor de initiatieven draagvlak ontstaat binnen verenigingen en dat het initiatief structureel wordt. De Sportbank is nu één van de proeftuinen van NOC*NSF maar als dat is afgelopen, mag De Sportbank niet inzakken. Sportclubs moeten elkaar blijvend ondersteunen.'