Parttime ondernemen: remmen, faciliteren of stimuleren?

Mensen die naast hun uitkering ook deels een eigen inkomen verdienen. Sommige gemeenten omarmen de gedachte, als instrument van versnelde re-integratie door werkvaardigheden te trainen. Andere gemeenten zijn minder enthousiast, omdat zij vooral de fraudegevoeligheid vrezen. In ieder geval staat parttime ondernemen in de bijstand wel op de agenda. Maar wat kan dit instrument betekenen en hoe ver is de ontwikkeling ervan in uw gemeente?

Wat is parttime ondernemen in de bijstand?
Een parttime ondernemer in de bijstand genereert naast een uitkering ook inkomsten die niet vallen onder ‘inkomsten uit loondienst’ of ‘winst uit onderneming’. Een uitkeringsgerechtigde die zoekt naar mogelijkheden om op eigen kracht geld te verdienen kan dus als ZZP’er voor maximaal 20 uur per week werkzaamheden verrichten of een kleine onderneming starten. Zo’n stap kan uiteindelijk resulteren in

• uitstroom naar deeltijdwerk of voltijd werk;
• een opstap naar volledig ondernemerschap of de Bbz; sociale activering. Het parttime ondernemerschap blijft dan bestaan in combinatie met een aanvullende uitkering.

Met parttime ondernemen bespaart de gemeente dus altijd geld. Ook in het laatste geval hoeft de gemeente slechts een aanvullend deel van de uitkering te verstrekken.

Sleutel tot succes
Natuurlijk is het slagen van een parttime ondernemerschap allereerst afhankelijk van de wil en motivatie van de uitkeringsgerechtigde zelf. Maar een groot deel van het succes ligt ook in handen van de gemeente. Cliënten werken namelijk sneller en gemotiveerder mee als ze ruimte, vertrouwen en een goede begeleiding krijgen, in combinatie met duidelijke afspraken en strakke controle.

Verschillende houdingen van gemeenten
Gemeenten kunnen parttime ondernemen remmen, faciliteren of stimuleren.

• De remmende gemeente denkt vaak vanuit de ‘of-of’ benadering. Of een onderneming is potentieel levensvatbaar en betrokken bijstandscliënten behoren zodoende tot de Bbz. Of een onderneming is niet levensvatbaar en betrokken bijstandscliënten moeten voltijd solliciteren ter re-integratie op de arbeidsmarkt. Het parttime ondernemerschap zou te veel tijd en energie vergen en daarmee een mogelijke re-integratie in de weg staan. Andere veelgehoorde argumenten tegen parttime ondernemerschap zijn fraudegevoeligheid, wettelijke kaders, (gebrek aan) professionaliteit ondernemers en (gebrek aan) geschikte vaardigheden binnen gemeentelijke uitvoering. Lees hoe die argumenten makkelijk te weerleggen zijn.
• Faciliterende en stimulerende gemeenten denken vanuit ‘en-en’, zien parttime ondernemen juist als een bruikbaar re-integratie-instrument. Door te ondernemen doen bijstandscliënten vaardigheden op die zij kunnen gebruiken bij het zoeken naar werk. En het bevordert vaak ook hun re-integratieproces. De gemeente ondersteunt bijstandscliënten bijvoorbeeld om bijeenkomsten te organiseren waar ze elkaar kunnen versterken, regelt werkruimte en stimuleert het werkgeverservicepunt om klussen te regelen. Maar de gemeente zorgt ook voor begeleiding, ondersteuning en training van de ondernemers. Overigens hoeven gemeenten dat niet allemaal zelf te doen, zij kunnen onderdelen uitbesteden.

De faciliterende en stimulerende gemeente verschillen vooral in hun werving van bijstandscliënten. De faciliterende gemeente werft passief en laat het initiatief bij de cliënt, die op de mogelijkheid kan zijn gewezen door kennissen, informatiefolders of een website. De stimulerende gemeente werft actiever. Bijvoorbeeld door cliënten die zich nieuw melden of waarbij uitstroom maar niet wil lukken zelf te attenderen op de mogelijkheden.

In de praktijk zien we nog weinig stimulerende gemeenten. Jammer, omdat het parttime ondernemerschap volop kansen biedt voor de samenleving, voor de financiële positie van de gemeente en niet te vergeten voor de bijstandsgerechtigden zelf. Elf koplopergemeenten die parttime ondernemen als re-integratie instrument willen inzetten zijn nu samen met Divosa en RadarAdvies op zoek naar de ideale regeling in dit kader.

Meer weten?
De kans is groot dat u het potentieel van parttime ondernemen wel ziet, maar nog niet weet hoe u het een plek in uw organisatie kunt geven. Voor meer informatie en advies kunt u vrijblijvend contact opnemen met de auteur, Bob de Levita, b.delevita@radaradvies.nl.