Goedbedoeld

Een eenvoudig ritje met de bus is al niet meer weggelegd voor iedereen. Te duur. Onlangs werd me gevraagd mee te denken hoe we dat kunnen oplossen. OV-armoede schoot er door mijn hoofd. Daar kunnen we dan weer een project van maken, een zak geld tegenaan gooien en een mooie campagne voor maken. Want dat spreekt wel tot de verbeelding, als zelfs de stadsbus onbetaalbaar wordt …

Zo werkt het immers ook met energiearmoede, menstruatiearmoede of kinderarmoede. Het prikkelt, trekt de aandacht. Koude huizen waar de ramen zijn afgeplakt met kranten, vrouwen die eens per maand niet kunnen komen werken of kinderen die niet mee kunnen op schoolreisje. Dat wil niemand, daar moeten we iets aan doen, dáár kunnen we de politieke arena wel mee betreden. En hoe goed deze aandacht ook is voor deze thema’s, hoe goedbedoeld ook, er zit een donker kantje aan deze one-issue-armoede.

Wie namelijk zelf te maken heeft met energiearmoede of menstruatiearmoede, heeft vaak óók geen geld voor een buskaartje. De verschillende vormen van armoede komen stuk voor stuk neer op bestaansonzekerheid voor een steeds groter wordende groep mensen in ons land. En als je je verplaatst in de wereld van deze mensen, dan realiseer je je al snel dat we hen niet helpen met ons gefragmenteerde denken over armoede.

We weten dat langdurig in armoede leven zorgt voor bewustzijnsvernauwing. Als je jarenlang in een overlevingsstand staat, dan vraagt dat ontzettend veel veerkracht en doorzettingsvermogen waardoor er minder ruimte in je hoofd overblijft om keuzes te maken, te plannen en te organiseren. En dan doen wij het mensen aan om ze juist dan van loket naar loket te sturen, elk met een eigen stapel administratieve rompslomp. Waarmee we dus onbedoeld alleen maar bijdragen aan de stress.

Daarbij zijn termen als kinderarmoede en menstruatiearmoede voor pers, publiek en politiek wellicht interessant, maar hoe zou jij je voelen als je zou moeten aangeven dat je aan menstruatiearmoede lijdt, of dat jouw kinderen in armoede leven? En het belangrijkste is: we lossen er te weinig mee op. Als je geld krijgt voor een buskaartje, blijf je geld nodig hebben voor warm water. Waar het op neer komt is dat iedereen in dit land recht heeft op bestaanszekerheid. Het klinkt een stuk saaier, maar wie in armoede leeft, is niet geholpen met een catchy term. Wel met een fatsoenlijk inkomen om maandverband, een buskaartje én de energierekening te kunnen betalen.