Streep door bijstandsbudget vier centrumgemeenten

Staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, VVD) moet een nieuwe besluit vellen over de bijstandsbudgetten voor 2015 van de gemeenten Utrecht, Den Haag, Den Bosch en Amersfoort. Dat oordeelt de Centrale Raad van Beroep (CRvB) in een viertal zaken die de gemeenten hebben aangespannen.

Verdeelmodel bevat fouten

Volgens de CRvB bevat het verdeelmodel dat voor de BUIG-budgetten van 2015 werd toegepast fouten waardoor Utrecht, Den Haag, Den Bosch en Amersfoort onevenredig zijn benadeeld. Doordat bij het verdeelmodel CBS-data uit een steekproef onder de beroepsbevolking zijn gebruikt, werden de budgetten van de vier gemeenten voorspeld op basis van landelijke gemiddeldes terwijl deze gemeenten daar qua demografische samenstelling van afwijken.

Uitgebreid onderzoek

Het verdeelmodel heeft haar juridische basis in een zogeheten algemeen verbindend voorschrift. De rechter ziet geen reden om een streep door die algemene verbindende werking te zetten. Aan de totstandkoming van het verdeelmodel is uitgebreid onderzoek voorafgegaan, en er zijn meerdere onafhankelijke experts bij betrokken geweest die het erover eens zijn dat het verdeelmodel destijds het optimale middel was om de BUIG-budgetten te verdelen. Daarnaast is de Tweede Kamer geïnformeerd en is de VNG betrokken geweest.

Verbindende werking voor het eerst buiten beschouwing

Die verbindende werking gaat echter niet op met betrekking tot de vier gemeenten in kwestie. Omdat er in de gevallen van Utrecht, Den Haag, Den Bosch en Amersfoort onvoldoende onderzoek is gedaan naar de effecten van het nieuwe verdeelmodel, moet de staatssecretaris een nieuw besluit nemen over die budgetten. Volgens de rechter zijn de vier gemeenten onevenredig hard geraakt en waren die effecten van te voren ook niet te voorzien. Het is voor het eerst dat de bestuursrechter oordeelt dat een algemeen verbindend voorschrift buiten beschouwing moet worden gelaten. Dat kan als een voorschrift niet zorgvuldig is voorbereid of dermate slecht is gemotiveerd dat de rechter het niet kan toetsen.