'Bankslapersregeling voor zelfredzame daklozen'

In Amsterdam komen mogelijk extra maatregelen om het sterk groeiende aantal daklozen tegen te gaan. Voor ‘zelfredzame daklozen’ moet het makkelijker worden tijdelijk bij iemand in te wonen. Burgers die daklozen in huis willen nemen, moeten daarvoor worden beloond. 

Zelfredzame daklozen
Dat willen GroenLinks en SP in de Amsterdamse gemeenteraad. Beiden vormen met PvdA en D66 het college en denken dat een meerderheid voor hun plannen reëel is. Raadsleden Dorrit de Jong (GroenLinks) en Erik Flentge (SP) introduceren een reeks maatregelen voor zelfredzame daklozen. Dit zijn mensen die dakloos zijn geworden door bijvoorbeeld een scheiding of het verlies van werk, maar die geen last hebben van psychische of verslavingsproblemen. Ze belanden vaak tijdelijk op de bank van kennissen of familie.

Bankslapersregeling
GroenLinks en SP willen daarom een bankslapersregeling introduceren. ‘Dat is een manier om zelfredzame daklozen makkelijker een briefadres te kunnen geven, waardoor ze niet verder in de problemen komen,’ zegt raadslid De Jong. Zelfredzame daklozen die tijdelijk bij verschillende vrienden of familieleden logeren en dus geen vast woonadres hebben, komen toch niet zomaar in aanmerking voor een briefadres bij de gemeente. ‘Die krijg je pas als je aan bepaalde voorwaarden voldoet, zoals het hebben van een bijstandsuitkering.’ Een briefadres bij een kennis waar je niet woont kan wel, maar is niet ideaal, weet De Jong. ‘In de praktijk betekent dat dat iemand zijn privacy opgeeft. Of je een briefadres krijgt moet niet afhankelijk zijn van of je vrienden die willen verstrekken. De overheid moet daar verantwoordelijkheid nemen en iemand zonder vast woonadres, een briefadres geven.’

Briefadres
Deze zomer werd bekend dat het aantal daklozen in Nederland is gestegen tot 40.000, een verdubbeling ten opzichte van 2009. Een steeds groter deel daarvan valt onder de categorie ‘zelfredzaam’. De Jong: ‘We moeten deze mensen helpen de periode dat ze geen huis hebben en van bank naar bank ‘hoppen’ te overbruggen. Daar hebben ze een briefadres voor nodig, zodat ze bijvoorbeeld geen rekeningen en andere post meer missen.’ Eerder al speelde het Amsterdamse college tien miljoen euro extra klaar om problemen op te lossen, maar dat is volgens de fracties van GroenLinks en SP nog onvoldoende.

Angst voor kostendelersnorm
De Jong wil dat burgers die anderen in huis nemen, worden beloond. ‘Er zijn veel mensen in Amsterdam die een grote woning hebben en een paar maanden iemand in huis kunnen nemen. Er zit vaak een angst in dat de kostendelersnorm gaat gelden of dat de vaste lasten oplopen. Als overheid moeten we dat willen ondervangen.’ Per maand zou een hospita dan 100 of 150 euro van de gemeente ontvangen. ‘Het is geen verdienmodel’, benadrukt De Jong. ‘Maar voor iemand met een AOW of minimumloon kan het een groot verschil maken.’

Een ton per jaar
Uit onderzoek moet blijken of het haalbaar is om deze beloning in te stellen. Als het systeem er komt, zal dat de Amsterdamse belastingbetalers op jaarbasis rond de 100.000 euro extra kosten. Als er honderd mensen meedoen, tenminste. De partijen doen mede daarom een beroep op meer geld van het rijk. Verder wil GroenLinks dat de regeldruk rond daklozen wordt aangepakt. Dat kan volgens hen door een ‘schrapsessie’ te houden waarin instanties, daklozen zelf en cliëntondersteuners kijken welke regels er af kunnen.

Ook traditionele daklozen betrekken
SP-raadslid Erik Flentge vindt dat ook traditionele daklozen in de plannen voor zelfredzame daklozen moeten worden betrokken. Hij wil bijvoorbeeld extra nachtopvang voor beide groepen realiseren in het Slotervaartziekenhuis, dat vorig jaar over de kop ging en momenteel leeg staat. Ook moeten er woningen bij komen die specifiek voor zelfstandige daklozen zijn. De woningcorporaties moeten die huizen bouwen. Voor de SP is het niet leidend of daklozen ‘zelfredzaam’ zijn. ‘De essentie is dat mensen een dak boven hun hoofd moeten krijgen, zodat ze niet in de sociale problemen komen. Mensen moeten dus niet eerst hun hele sociale netwerk uitputten voordat ze hulp krijgen, want dan raken ze van de regen in de drup.’