Datagebruik in sociaal domein

Nog lang niet alle gemeenten gebruiken data om grip te krijgen op het sociaal domein. De wil bij ambtenaren om met data te werken is er zeker wel, zo blijkt uit onderzoek van Binnenlands Bestuur en Kurtosis. ‘Er is gretigheid om meer te doen met data, maar er zijn te weinig mogelijkheden’, stelt onderzoeker Johan Posseth.

Het belang van data

Het werken met data is voor het werk van beleidsmedewerkers in het sociaal domein (jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning en werk en inkomen) van (groot) belang, stelt driekwart van de respondenten. Slechts acht procent ziet er het nut niet van in. In hun dagelijkse werkzaamheden maakt 55 procent van de respondenten daadwerkelijk gebruik van data. Een procentje minder (54 procent) heeft daar ook succesvolle ervaringen mee. ‘Het is opvallend dat zoveel ambtenaren positief reageren op het gebruik van data en daar ook het belang ervan inzien’, stelt Lisa Zeestraten, een van de onderzoekers van Kurtosis. ‘Ook opvallend is dat doeleinden van datagebruik vooral op interne verantwoording zitten en minder op inhoudelijke verbetering, zoals beleid en dienstverlening.’ Belangrijkste doel om data in te zetten? Het informeren van de gemeenteraad.

Onvoldoende benut

De mogelijkheden van data worden in het sociaal domein echter nog onvoldoende benut, ziet Zeestraten uit de onderzoeksresultaten. De doeleinden van het datagebruik zijn divers, maar met stip op één staat de financiële noodzaak. Opmerkelijk vindt Zeestraten dat heel veel ambtenaren eigenlijk niet weten waarom ze met data aan de slag moeten.

Onvoldoende geschikte data

Ambtenaren (35 procent) stellen dat er te weinig geschikte data voorhanden zijn om effectief beleid te kunnen voeren, zo blijkt uit het onderzoek. ‘Veel ambtenaren die in het sociaal domein werken, willen wel data gebruiken in hun dagelijkse werk, maar lopen daarbij wel tegen obstakels aan’, aldus Zeestraten. Het koppelen van gegevens blijkt een fikse kluif te zijn.

Stimuleren kan beter

‘De wil om met data te werken is er; grijp die kans’, stelt onderzoeker Johan Posseth. ‘Benut data voor zowel je beleid als de uitvoering.’ Je moet dan wel kort-cyclisch (wekelijks, maandelijks) monitoren en bijsturen. ‘Als je dat consequent doet, kun je sneller tot inzichten komen en dus meer resultaat hebben met het beleid.’ Het verhaal achter de cijfers is van belang, benadrukt Posseth. ‘Maar daarvoor heb je data nodig. Daar begint het mee.’ De organisatie kan haar medewerkers wel beter ondersteunen. Een kwart van de ambtenaren geeft namelijk aan dat er helemaal of vrijwel geen ondersteuning wordt geboden. Er is vooral behoefte aan extra tijd, training en inzicht in de mogelijkheden. Ook hulp van een data- analist is welkom, om onder meer de data te ontsluiten, te koppelen en te analyseren.