Meer preventie, meer veiligheid, minder kosten

Veiligheid en zorg zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Daarom bouwen we als GGD voortdurend niet alleen aan een goede samenwerking met partners in de zorg maar ook met partners in het veiligheidsdomein. Denk aan de samenwerking in het kader van de top600 van High Impact Crimes, de nazorg aan ex-gedetineerden en de psychosociale nazorg aan getroffenen van een ramp of ernstige gebeurtenis.

Maar er zou meer moeten gebeuren. Voorzorg is een programma dat ondersteuning biedt aan tienermoeders in risicovolle situaties. Behalve een aantal effecten op kortere termijn, laat Amerikaans onderzoek zien dat kinderen van moeders, die hebben deelgenomen, op 15-jarige leeftijd 50 tot 60% minder antisociaal gedrag vertonen. Ook uit Nederlands onderzoekt blijkt dat de kosten voor het programma worden met winst worden terugverdiend.

Taakspel is een klassikale interventie ter preventie van antisociaal gedrag. Door een spel leren leerlingen van de basisschool zich aan klassenregels te houden. De klassenregels zijn positief geformuleerd en omschrijven gewenst gedrag. Kinderen die aan Taakspel hebben meegedaan hebben een veel kleinere kans op latere leeftijd antisociaal en delinquent gedrag te vertonen.

Ziekteverzuimbegeleiding op middelbare scholen is ook een bewezen effectieve interventie, gericht op jongeren die veelvuldig verzuimen. Door deze interventie wordt schooluitval beperkt, en dat vermindert maatschappelijk ongewenst gedrag. Vanaf 1 januari 2015 is ziekteverzuimbegeleiding opgenomen in het wettelijk basispakket van jeugdgezondheidszorg. Maar hebben alle gemeenten er geld voor over om dit programma op alle scholen in het voortgezet onderwijs en mbo uit te voeren?

Meer voorbeelden? Bepaalde jongeren die op jonge leeftijd (onder de 12) met politie in aanraking komen voor met name een agressief delict, hebben een groot risico in de criminaliteit terecht te komen. Er zijn effectieve programma’s voor dergelijke jongeren. Waarom er niet meer werk van maken dat die jongeren ook in die programma’s terechtkomen?

Het patroon is duidelijk: effectieve interventies in het sociale domein kunnen met relatief beperkte middelen grote maatschappelijke baten opleveren doordat er (jeugd)criminaliteit mee verminderd wordt. Het is makkelijker gezegd dan gedaan, want niet alleen zijn deze programma’s niet altijd in voldoende mate beschikbaar, de toeleiding is niet structureel geregeld. Wie is daarvoor verantwoordelijk? En zijn de toeleiders competent? En als er geschoven moet worden met budgetten tussen zorg en veiligheid, hoe makkelijk gaat dat? In Nederland hebben we een begin gemaakt met het verbeteren van de relatie tussen zorg en veiligheid, maar het kan beter. Daarom hebben de politie Amsterdam en de GGD Amsterdam een internationaal congres naar Nederland gehaald dat zich specifiek hierop richt. Kom van 5 tot 8 oktober naar LEPH2014.

Paul van der Velpen

Meer columns van Paul van der Velpen leest u hier.