Jungle revisited

Toen ik twee jaar terug begon in de jeugdzorg, begaf ik me in een jungle. Of in, zoals ex-wethouder Asscher zei, ‘de betonnen wereld van de jeugdzorg’. Het was afgelopen decennia uitgegroeid tot een Monster van Frankenstein, aldus diezelfde Asscher. Twintig jaar terug was er een poging gedaan om het overzichtelijker te krijgen. De nieuwe ‘pedagogische huisarts’ (Bureau Jeugdzorg) deed zijn intrede en kreeg tot taak om ‘in de buurt’ de regie te nemen. BJZ werd heel groot en het bleef een jungle. Nu, zei Den Haag, dan moeten de gemeenten ‘het’ doen.

De wijk in! BJZ in stukjes geknipt heet nu CJG. De jungle woekert nog even voort. We hebben iets tamelijk eenvoudigs ook wel heel ingewikkeld gemaakt. Geen kwade opzet, maar zo gaan die dingen. 

De wijk in, prima. Maar schieten we veel op met wederom ‘regie-teams’? Dat was met BJZ al geprobeerd. Het is niet makkelijk om hulp te vragen, je zoekt veilige/deskundige/onafhankelijke hulp, liefst zonder omweg via een regie-instantie die jou als ‘casus’ bespreekt, aan de hand neemt of doorverwijst als het wat ingewikkelder wordt. Als ze de kans krijgen, zullen ouders en verwijzers om hun ‘buurtregie’ heengaan. Echt passende en snelle hulp vanuit zo’n team, dat wordt niet wat. En zorgmijders komen ook echt nooit niet in zo’n team terecht. Dat worden zorgvluchters. En wie wordt inhoudelijk eindverantwoordelijk voor de hulp: buurtteam (= gemeente?), zorgverlener, zorgketen? Ik snap ‘regie’ wel voor ingewikkelde gezinnen. Maar het is te zwaar om dat standaard buurtgewijs in te voeren. Voor je het weet, ziet de buurt je als een soortement van buurtpolitie, die ‘je kind kan afpakken’.

Toegang via school, huisarts, GGD of wijkverpleegkundige ligt meer voor de hand. Die kennen de buurt en elkaar en helpen nu al bij het kiezen van hulp, ook bij het bespeuren van zorgmijders. Let wel, ik heb het hier over het gros van de zorgvraag, nl. vrijwillige zorg - gedwongen hulp is echt een ander chapiter.

Een virtueel netwerk in de wijk zou dus handiger zijn. Met een regionale website, waar ouders kunnen uitzoeken wat bij hun vraag past. Een mens heeft immers liever zoveel mogelijk zelf de regie - ook ouders in problemen. Gemeenten kunnen via hun sturing de jungle tot samenwerking dwingen en zo ruimte maken voor hun burgers en dier keuzes. Een goeie ‘match’ is cruciaal in hulpverleningsland. Het zou zonde zijn als ouders eerst nog naar het ‘buurtteam’ moeten. Maak ruimte met bijv. 20% van het transitiebudget. Begin met zo’n verzamel-website in je regio en laat je burger kiezen. Als probeersel, in 2014 al. Het budget is best groot en gaat nu al jaren op aan al die ‘regievorming’.

Maak van de jungle een overzichtelijk park. Steun en vertrouw ouders in hun keuze voor het pad dat ze inslaan en zorg dat dat pad goed en begaanbaar is. Dat zou pas echte transformatie zijn.

Mechtild Rietveld
Meer columns van Mechtild Rietveld leest u hier.