Zuinige reacties op de 613 miljoen extra jeugdgeld

De 613 miljoen euro extra die gemeenten dit jaar van het kabinet krijgen voor de acute jeugdzorg is een eerste stap, maar lang niet voldoende. Het kabinet moet zich bovendien niet bemoeien met de besteding ervan.

Dat is de rode draad in de reacties van verschillende gemeenten, Divosa, ggz-branches en Jeugdzorg Nederland. Ggz-branches vinden het ernstig dat het kabinet nu pas met geld over de brug komt, terwijl er al maanden noodsignalen zijn afgegeven. Vakbond FNV Zorg & Welzijn is gepikeerd dat er niet naar het benodigde personeel wordt gekeken.

 

Geen extra sturing

Het ergert de Hilvarenbeekse burgemeester Evert Weijs (CDA) dat het kabinet zich bemoeit met waar gemeenten die 613 miljoen euro aan moeten gaan besteden. ‘Het gaat slechts om een derde van het totale tekort op kosten die gemeenten nu al maken. Daar past zeker geen extra sturing op de uitgaven vanuit Den Haag bij’, twittert Weijs. Ook de Enschedese PvdA-fractievoorzitter Yara Hümmels wijst er in een tweet op dat dat het rijksgeld bij lange niet het tekort van gemeenten (1,7 miljard) dekt. ‘Hoe kan dan dit incidentele bedrag ruimte scheppen voor extra hulp.’

 

‘Aardige geste’

Een aantal wethouders en andere burgemeesters is iets positiever, al is niemand in juichstemming, zo blijkt uit diverse tweets. ‘In ieder geval iets…’, stelt burgemeester Adriaan Hoogendoorn van Midden-Groningen in een reactie. ‘Als eerste aanbetaling een aardige geste…’, vindt zijn collega Anton Stapelkamp uit Aalten. ‘Dit is een eerste stap, voor 2021. Nu een structurele oplossing voor onze kwetsbare jeugd! Lange kabinetsformatie helpt niet!’, vindt jeugdwethouder Mark Paters (Gemeentebelangen) van Twenterand. ‘Dit helpt een beetje. Maar bij lange na onvoldoende voor de lange termijn’, reageert Marc Rosier, wethouder financiën (VVD) van Zoetermeer.  

 

Verlammend

Divosa, de vereniging van gemeentelijk directeuren in het sociaal domein, is blij met het extra geld, maar benadrukt dat een structurele oplossing nodig is. ‘Er is meer geld nodig. De tekorten werken verlammend’, stelt een woordvoerder van Divosa desgevraagd. Ze tekent daarbij aan dat een structurele oplossing niet alleen in geld moet worden gevonden. ‘Gemeenten moeten zelf ook maatregelen nemen.’ Divosa vindt wel dat gemeenten beleidsvrijheid moeten krijgen om het nu beschikbaar gestelde extra naar eigen inzicht te besteden. ‘De jeugdzorg is niet voor niets gedecentraliseerd.’

 

Concrete maatregelen

Jeugdzorg Nederland vindt het juist goed dat er afspraken zijn gemaakt over de besteding van het extra geld. Dat moet met name worden aangewend voor uitbreiding van de crisiscapaciteit in de jeugd-ggz en de aanpak van wachtlijsten, zo hebben VWS en gemeentekoepel VNG afgesproken. ‘Het is goed dat het extra geld direct gekoppeld wordt aan enkele concrete maatregelen. Anders verdwijnt deze meevaller volledig in de tekorten van de gemeenten’, aldus Hans Spigt, voorzitter van Jeugdzorg Nederland.

 

Pleisters plakken

Met het extra incidentele geld voor dit jaar worden weliswaar enkele knelpunten aangepakt, maar ‘het blijft pleisters plakken. Met eenmalig geld kun je geen structurele veranderingen betalen’, aldus Spigt. ‘We moeten nu echt snel naar structurele verbeteringen van het stelsel én hogere tarieven. De jeugdzorg kan niet wachten op een lang slepende formatie.’

 

Kwalijk

De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie, de Nederlandse ggz en MIND zijn blij dat de noodsituatie, waarvan de omvang al eind vorig jaar duidelijk werd en waarover zij al geruime tijd aan de bel trekken, eindelijk wordt erkend. Ze vinden het echter wel kwalijk dat het kabinet zo lang heeft gewacht met het vrijmaken van geld. ‘De vele kinderen en jongeren met zeer ernstige problematiek konden en kunnen niet wachten’, aldus Arne Popma, voorzitter afdeling Kinder- en jeugdpsychiatrie van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie. ‘Het blijft jammer dat we een aantal maanden hebben moeten wachten op dit signaal’, vindt ook Veronique Esman directeur van de Nederlandse ggz.

 

Acute zorg landelijk regelen

De problemen kunnen met de extra incidentele middelen echter niet snel worden opgelost, zo waarschuwen zij. ‘Er zal flink opgeschaald moeten worden. En voor de middellange en langere termijn is dringend structurele financiering nodig.’ Deze crisis heeft geleerd dat acute jeugd-ggz bovenregionaal of landelijk moet worden georganiseerd, benadrukken de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie, de Nederlandse ggz en MIND. De drie vinden het spijtig dat de structurele hervorming van de jeugdzorg naar een nieuw kabinet wordt doorgeschoven.

 

Zorginhoudelijke keuzes

Vakbond FNV Zorg & Welzijn is verbolgen dat staatssecretaris Blokhuis (VWS) in de afspraken die hij met de VNG heeft gemaakt, ‘met geen woord rept’ over de jeugdprofessionals. ‘Om goede jeugdzorg te kunnen bieden, waarbij wachtlijsten en crisisopvang zullen afnemen, zijn nou eenmaal meer professionals met tijd en aandacht nodig’, stelt Maaike van der Aar, jeugdzorgbestuurder bij de FNV. ‘Die moet je goed waarderen en betrekken bij alle plannen. Zij weten wat er écht nodig is voor jongeren en gezinnen. Haal de professionals aan tafel bij de zorginhoudelijke keuzes die gemaakt moeten gaan worden.’ Goede arbeidsvoorwaarden zijn daarbij van belang. De bond vindt dat er een structurele loonsverhoging van vijf procent voor jeugdwerkers moet komen.