Geen btw-vrijstelling voor schuldhulp met winstoogmerk

De vrijstellingen van omzetbelasting voor schuldhulpverlening en maatschappelijk werk gelden uitsluitend voor instellingen zonder winstoogmerk. Dat heeft de Hoge Raad bepaald. Deze uitspraak raakt commerciële organisaties voor schuldhulpverlening en bedrijfsmaatschappelijk werk, maar ook gemeenten die schuldhulp hebben uitbesteed kunnen geconfronteerd worden met hogere kosten.

De zaak is aangespannen door een ondernemer die tegen vergoeding budgetbeheer, budgetbegeleiding en budgetadvisering aanbiedt. De aanleiding was een door de Belastingdienst opgelegde naheffingsaanslag. Onterecht, vindt de ondernemer. Hij verricht namelijk schuldhulpverlening en daarvoor geldt een btw-vrijstelling. De Rechtbank Noord-Nederland geeft hem gelijk, maar na hoger beroep kiest het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden de kant van de Belastingdienst. De bedrijfseigenaar laat het er niet bij zitten en gaat in cassatie.

Non-profit-criterium

Bepaalde diensten van sociale of culturele aard zijn vrijgesteld van omzetbelasting, mits de aanbieder van deze diensten geen winstoogmerk heeft. Maatschappelijk werk en schuldhulpverlening vallen hieronder, maar voor instellingen die deze diensten aanbieden geldt het non-profit-criterium niet. Dat is geregeld in bijlage B bij het Uitvoeringsbesluit Omzetbelasting.

Oordeel Hoge Raad

Volgens de Hoge Raad is dit deel van het Uitvoeringsbesluit in strijd met de wet en onverbindend. In de Wet Omzetbelasting staat immers dat de instellingen die de vrijgestelde diensten verrichten geen winst mogen maken. Omdat de eenmanszaak van de ondernemer een winstoogmerk heeft, kunnen zijn diensten niet onder de vrijstelling voor schuldhulpverlening of maatschappelijk werk vallen, aldus de Hoge Raad. Daarmee blijft de uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden in stand.

Gevolgen commerciële partijen en gemeenten

Deze uitspraak heeft met name grote gevolgen voor individuele budgetcoaches (met een eenmanszaak) en commerciële organisaties voor schuldhulpverlening en bedrijfsmaatschappelijk werk, schrijft jurist en schuldenexpert André Moerman op zijn website SchuldInfo. ‘Zij zullen wel btw moeten gaan afdragen. Ik mag aannemen dat er geen naheffingsaanslag wordt opgelegd.’

Maar ook gemeenten die schuldhulp hebben uitbesteed aan commerciële partijen kunnen geconfronteerd worden met hogere rekeningen voor dit werk, verwacht NVVK. ‘Het lijkt erop dat deze dienstverlening hierdoor duurder gaat worden. Sommige gemeenten vergoeden budgetbeheer van mensen met een minimuminkomen, maar er ligt hiervoor geen rechterlijke uitspraak aan ten grondslag, zoals bij beschermingsbewind. Het zal dus per gemeente variëren wat de effecten zijn voor hulpvragers.’ Voor de branchevereniging voor schuldhulp zit daar de grootste pijn: ‘we hopen niet dat het ertoe leidt dat deze dienstverlening hierdoor minder toegankelijk wordt voor hulpvragers.’