Forse winst jeugdinstelling schiet in verkeerde keelgat

Een jeugdhulpinstelling die miljoenen euro’s winst maakt en een groot deel daarvan uitkeert aan de aandeelhouders. Dat ontdekte het Groningse GroenLinks-raadslid Jasper Been bij het doorspitten van de jaarverslagen van Team050. Onverteerbaar vindt het raadslid, dat samen met de ChristenUnie en de SP van het Gronings college wil weten wat het gaat doen om structureel hoge winsten bij zorgaanbieders tegen te gaan. Zorggeld moet niet weglekken naar aandeelhouders van zorgbedrijven.

Marktwerking

‘Terwijl gemeente in Nederland hun begrotingen op de kop zetten om de zorg te kunnen betalen, keert een zorgbedrijf in Groningen miljoenen uit aan de eigen aandeelhouders’, twitterde Been onlangs. Net zoals heel veel gemeenten, kampt ook Groningen met tekorten op de jeugdhulp. Dat zorgbedrijven winst kunnen maken, is een logisch gevolg van marktwerking, stelt hij desgevraagd in een toelichting. ‘Als het lukt om winst te behalen, hoe zorgen we er dan voor dat de samenleving daarvan profiteert, in plaats van aandeelhouders.’ Team050 herkent zich niet in het beeld van een zorgcowboy, stelt de jeugdhulpinstelling in een reactie. De winst wordt ook niet uitgekeerd aan de aandeelhouders, maar aan het eigen vermogen toegevoegd, stelt de instelling.

Winstmarges

Het raadslid dook niet toevallig de jaarverslagen van Team050 in. Vorig jaar bleek uit onderzoek van Follow the Money, KRO-NCRV’s Pointer en Reporter Radio dat er in onder andere de gemeente Groningen zorgaanbieders actief zijn die structureel winstmarges behalen van meer dan 10 procent, ‘terwijl in deze sector 2,2 procent gebruikelijk is’, aldus GroenLinks, ChristenUnie en SP in hun raadsvragen. Een van die bedrijven was Team050, die in 2018 een winst noteerde van 1,86 miljoen euro.

Uitkopen aandeelhouder

Over 2019 behaalde het zorgbedrijf opnieuw een forse winst: 1,14 miljoen euro, zo las Been in het jaarverslag. ‘Uit de jaarrekeningen over de afgelopen zes jaar blijkt dat het bedrijf over die periode een gemiddelde winstmarge behaalde van 17,66 procent. De totale winst over deze zes jaar na belasting bedroeg 4,57 miljoen euro’, aldus de drie raadsfracties in hun raadsvragen. Een groot deel van die winst van afgelopen jaren (2,8 miljoen euro) is gebruikt om een van de twee aandeelhouders, de Zorgfabriek BV, uit te kopen, zo schrijft Been op de website van zijn partij. Dat bedrijf is in handen van de directeur van Team050 Lisette Sloot en haar zakenpartner. De enige overgebleven aandeelhouder van Team050 is Sloot Beheer BV, een bedrijf van de directeur van Team 050.

Publieke middelen

Vorig jaar stelde het Gronings college dat ‘structureel hoge bedrijfsresultaten uit zorgactiviteiten niet passen bij de door het college gewenste continuïteit van zorgverlening en verantwoorde besteding van publieke middelen’, herinneren de drie fracties het college in hun raadsvragen. Dit gebeurt naar nu blijkt echter nog steeds. De drie fracties willen weten wat het college gaat doen om structureel hoge winsten bij zorgaanbieders tegen te gaan.

Geen geheim

De situatie ligt niet zo zwart-wit als de raadsleden stellen, laat Carine de Bruine, bedrijfsvoerder van Team050 desgevraagd in een reactie weten. ‘Ja, we maken winst en dat doen we al jaren. Dat is ook geen geheim. We werken efficiënt en onze professionals besteden meer tijd aan zorg.’ Ook zijn de overheadkosten met 10 procent laag. Bij de vaststelling van het tarief houdt de gemeente rekening met 30 procent, aldus De Bruine. ‘Ook ons ziekteverzuim is met 0,5 procent veel lager dan het landelijke gemiddelde bij jeugdhulpinstellingen van 5 procent. Het is dan ook geen verrassing dat we winst maken.’ Die winst wordt niet uitgekeerd aan de aandeelhouders, zoals de raadsleden in hun vragen stellen, stelt De Bruine. Een van de aandeelhouders is weliswaar uitgekocht met een deel van de winst. Dat was om versimpeling in de bedrijfsstructuur aan te brengen en daarmee, op verzoek van de politiek, meer transparantie in het bedrijf te krijgen, aldus De Bruine.

Fraude en misbruik

De instelling vindt het terecht dat er politieke discussie wordt gevoerd over publieke en private winst als gevolg van de marktwerking, maar zij herkent zich niet in het beeld van een zorgcowboy. Fraude en misbruik moet worden aangepakt en het is daarom goed dat er kritische vragen over worden gesteld, schrijft de instelling op haar website. ‘Als je kritiek uit, moet je er ook voor zorgen dat de zorg anders wordt ingekocht’, stelt De Bruine. De gemeente Groningen contracteert jeugdhulpaanbieders via open house, waarbij aanbieders via de pxq-bekostigingssystematiek (prijs maal hoeveelheid) worden betaald. ‘Het is voor de gemeente veel gunstiger als ze ons op een andere manier financieren.’ Er is sinds juni een pilot gestart waarbij de instelling subsidie van de gemeente Groningen krijgt. De instelling hanteert daarnaast al jaren een tarief dat ruim 20 procent onder het maximale tarief ligt dat door de gemeente is vastgesteld en heeft afgezien van indexatie. Een deel van de winst uit 2018 wordt ingezet voor innovatie. In juni 2019 is daar zes ton voor gereserveerd. 'Wij nemen onze maatschappelijke verantwoordelijkheid.'

Het college van Groningen wil eerst de raadsvragen beantwoorden voordat het ingaat op vragen van de media.