Haagse daklozen ‘over de schutting gegooid’

Als Haagse daklozen elders in het land een woning willen zoeken, is de gemeente Den Haag bereid een handje te helpen met de verhuizing. Een goedbedoelde noodoplossing of ondoordacht paniekvoetbal van een gemeente die met de handen in het haar zit?

Verhuiskosten
Waarom geeft de gemeente Den Haag daklozen geld om te stad te verlaten? Dat wilde SP-Kamerlid Maarten Hijink weten van de minister van VWS. Hij reageerde op het plan van de gemeente Den Haag om dak- en thuislozen die de stad willen verlaten, naar een krimpgebied bijvoorbeeld, te helpen door kosten van de verhuizing voor te schieten of cadeau te doen. De borg van de nieuwe woning of treinkaartjes om de woning te bezichtigen kunnen op die manier vergoed worden.

Exporteren
'Ik vind het wonderlijk als gemeenten op deze manier hun problemen gaan exporteren. Het zou een gekke toestand worden als gemeenten tegen elkaar op gingen bieden om maar van de daklozen af te komen.' Bovendien gelooft Hijink niet dat krimpgemeenten zitten te wachten op de Haagse dak- en thuislozen. 'Als je het hebt over een krimpregio aantrekkelijker maken, daar is niemand op tegen. Maar ik ken ook genoeg krimpgemeenten waar de problemen al groot genoeg zijn.'

Wereldvreemd

Twee krimpgemeenten hebben in ieder geval al aangegeven geen trek te hebben om de problemen van de hofstad op te lossen. De gemeente Delfzijl reageerde fel op vragen van het Algemeen Dagblad. Volgens SP-raadslid Ron Meyer in Heerlen getuigt het van 'wereldvreemdheid om Haagse daklozen actief naar streken met enorme sociale achterstanden te sturen.' Hij vraagt dan ook de Heerlense wethouder van sociale zaken om naar Den Haag af te reizen en de gemeente 'te scholen over de vele manieren om sociale problemen te bestrijden in plaats van ze naar armere steden en streken over de schutting te gooien'.



Vrije wil
De gemeente Den Haag benadrukt dat het gaat om mensen die uit vrije wil verhuizen. Dat krimpregio's die mensen niet zouden willen hebben, daar verbaast de gemeente zich over. Een voorlichter laat weten: 'Iedereen mag toch zelf weten waar hij gaat of staat? Of het nou een dakloze is of niet. Wij zien het zo: het zijn mensen, die moet je gewoon helpen. Daar denkt niet iedereen zo over, blijkbaar.' Kamerlid Hijink reageert: 'Gemeenten moeten mensen inderdaad helpen. Maar dat geldt voor Den Haag toch net zo goed?'

Driehonderd
De voorlichter van de gemeente Den Haag legt verder uit dat het gaat om daklozen die klaar zijn voor uitstroom uit de opvang, maar in de stad geen betaalbare woonruimte kunnen vinden. Dat zou voor zo'n driehonderd mensen het geval zijn. Als die mensen elders op zoek willen gaan naar een woning, biedt de gemeente aan om 'administratieve belemmeringen', waaronder verhuiskosten, voor hun rekening te nemen. Tot nu hebben drie gezinnen in de pilot meegedaan aan de regeling. Eén persoon heeft zich daarna bij de gemeente gemeld met interesse in het aanbod.

Warme overdracht
Uit de antwoorden op raadsvragen van de Haagse stadspartij blijkt dat de gemeente weliswaar niemand dwingt te verhuizen, maar daklozen wel wijst op de mogelijkheden in andere gemeenten. Ook kan het college niet aangeven welke daklozen wel of niet in aanmerking komen voor de regeling. Er zou wel sprake zijn van een 'warme overdracht', maar na de verhuizing verplaatst de zorgplicht naar de ontvangende gemeente.

Paniekvoetbal
Het gebrek aan ondersteuning vanuit Den Haag baart Lesley Arp, fractievoorzitter van de Haagse SP, zorgen. 'Een dak boven het hoofd betekent nog geen doorstart. Als de verhuizing niet gepaard gaat met een baan of dagbesteding, is de dakloze niet geholpen.' Het is volgens Arp geen structurele oplossing voor de druk op de maatschappelijke opvang in Den Haag. 'Ik begrijp dat de gemeente met de handen in het haar zit. Maar dit is paniekvoetbal.'



Kabinet aan zet
Zonder maatregelen vanuit het rijk, is een oplossing nog niet in zicht, denkt Arp. Het afschaffen van de verhuurderheffing zou wat haar betreft een goede stap kunnen zijn. 'Dit is een zaak voor het hele kabinet', voegt Maarten Hijink, haar partijgenoot in de Tweede Kamer, daaraan toe. Dat gaven de landelijke en regionale ombudsmannen in december vorig jaar ook aan in een gezamenlijke brief aan premier Rutte.

Verdubbeling
De Volkskrant meldde eerder deze week dat nachtopvang ook in Amsterdam, Utrecht en Nijmegen 'uit haar voegen barst.' Het probleem ligt enerzijds bij de woningnood en anderzijds bij beperkte gemeentelijke budgetten voor begeleiding. In Rotterdam trok de Pauluskerk vorige maand aan de bel. Het CBS, dat vorig jaar bekendmaakte dat het aantal daklozen in tien jaar tijd verdubbeld is, noemt economische problemen zoals ziekte en arbeidsongeschiktheid, maar ook problematische schulden, als veelvoorkomende oorzaak van dakloosheid.

Weinig toestroom
Er lijkt op dit moment nog geen sprake van een grote vlucht van mensen uit de Randstad naar de meer landelijke gebieden. Uit onderzoek bleek onlangs dat krimpgebieden in Noord-Nederland, waaronder de gemeente Delfzijl, een kleine toestroom zien van mensen met lagere inkomens uit andere delen van het land. Maar in andere delen van Noord-Nederland is er juist een (veel grotere) uitstroom van die groep.