Broodje Jeugdzorg

Ik zit nu anderhalf jaar in de zorg voor jeugd & gezin en zie veel kansen voor gemeenten om het anders en beter te doen. Maar hoe krijg je dat over het voetlicht?

Valt mee én tegen.

Wat valt mee? Dat je de ene kant van de ‘sandwich’, namelijk de politiek, best wel kunt overtuigen. Bijvoorbeeld dat de jeugdzorg beter, efficiënter en goedkoper kan, dat het echt met maatwerk moet. Dat de meeste ouders de meest bevlogen regisseurs zijn van hun gezin. Ga dus uit van het gezin en steun ze in hun keuzes. Dat het roer om moet. Het klinkt allemaal door in Kamervragen, op congressen en beleidsnota’s.

Aan de andere kant van de sandwich lukt het ook. Mensen op de werkvloer krijg je enthousiast om het ‘anders’ te doen, bij welke zorgclub ze ook werken. Ze doen het op die werkvloer vaak al ‘anders’ in weerwil van hun managers en protocollen. En als het protocol knelt en het niet lukt met een gezin, verwijzen ze naar collega’s die het wel ‘anders’ mogen doen. Net als muzikanten: die spelen graag samen muziek, ook al zitten ze in verschillende bandjes. Die zien elkaar als verrijking en niet als concurrent. Hun managers zien de anderen vaak wel als ‘concurrent’. Dat is kwalijk als het gaat om zorg.  

Enfin.

Aan beide kanten van de sandwich zit mijn zorgclub qua visie en qua concrete uitvoering gebamzaaid. Maar zodra het gaat om daartussenin, zit de deur klem. Dan gaat het om managers, beleidsmedewerkers, adviseurs van gedeputeerden en wethouders, zorgverzekeraars, brancheverenigingen, de projecten- en fondsen’maffia’, de toetsers van oude, nog verkokerde formats waar je als nieuweling niet in past.

Ja, we moeten de regels nu eenmaal uitvoeren. Iedereen moet bezuinigen en de blik is dan van een hoog korte termijn-en een ‘ons-kent-ons’-gehalte.  Contracten met nieuwe, goedkopere zorgclubs? No way. Het budget is verdeeld over de vertrouwde relaties die door de formatmangel komen. Subsidie voor innovatief werken? No way, ook al kiezen de burgers en de beleidsvisionairs anders. Snap ik wel. Je moet staand beleid uitvoeren. Enne … dadelijk gaat de zorg voor jeugd en gezin toch over naar gemeenten. Toedeloe, geen innovatieve polonaise aan ons hoofd, graag. Er zijn gemeenten die het proberen, maar ook die lopen tegen allerlei schotten en regels aan.

De transitie van jeugdzorg naar gemeenten is in 2015. In de tussentijd lopen gemeenten de kans dat nieuwe initiatieven het tegen die tijd niet halen. Jammer dan. Moeten ze het wiel weer uitvinden. Is al vaker gebeurd in de jeugdzorg, hoor ik van oudgedienden.

Mechtild Rietveld

Meer columns van Mechtild Rietveld lees je hier.