Gemeenten maken het bewonersbedrijven moeilijk

Bewonersbedrijven kunnen de buurt een flinke impuls geven. Maar in de praktijk worden ze vaak tegengewerkt door starre regelgeving van onwillige gemeenten, zo blijkt uit het onderzoek Kennisontwikkeling Experiment Bewonersbedrijven van de TU Delft. 

Fikse impuls

Bewonersbedrijven zijn kleine ondernemingen, gerund door en voor buurtbewoners. Zij kunnen de buurt een fikse impuls geven. Met boodschappentaxi’s, plantsoenbeheer- en zwerfvuilploegen, verhuur van ruimtes in leegstaande buurtgebouwen, goedkope catering en advies weten ze vaak een niche aan te boren die zowel markt als gemeente laten liggen. Dat levert buurtbewoners niet alleen voordelige diensten op, maar ook meer leefbaarheid en onderlinge contacten.
 

Verdienmodel
Dit soort bedrijven zijn sterk in opkomst. Gemeenten zijn echter nog niet klaar voor de omgang met bewonersorganisatie van onderop. Ook hebben ze moeite met het vinden van een succesvol verdienmodel.
 

Zwaar weer
De kracht van de bewonersbedrijven is dat de kunnen beschikken over de inzet van zeer gemotiveerde vrijwilligers. Daardoor kunnen ze diensten goedkoop aanbieden. Maar deze kracht is tevens de zwakte. Als zo’n vrijwilliger wegvalt, bijvoorbeeld doordat hij of zij een vaste baan krijgt of verhuist, dan komt het bewonersbedrijf al gauw in zwaar weer. Ook komt het voor dat uitkeringsinstanties vrijwilligerswerk niet toelaten.
 

Bekende hokjes
‘Ondanks overheidsoproepen tot zelforganisatie en deelname aan de participatiemaatschappij, werpen gemeente in de praktijk allerlei barrières op, stellen de onderzoekers. ‘Overheden zijn niet toegesneden op activisme van onderaf. Bewonersbedrijven passen niet in de bekende hokjes.’

Financieel kwetsbaar
Uit het onderzoek blijkt ook dat de bewonersbedrijven financieel kwetsbaar zijn. De meeste van de 14 onderzochte bedrijven hebben weinig zicht op hun financiële toekomst op de langere termijn. De dienstverlening is vooral gericht op de laagste inkomensgroepen. Maar daardoor is een goed verdienmodel lastig. Veel van de bedrijven zijn afhankelijk van eenmalige subsidies of halen inkomsten uit evenementen die niet bijdragen aan de maatschappelijke doelstellingen.