Quotumregeling banenafspraak wordt aangepast

De quotumregeling in de banenafspraak wordt aangepast. Daarmee heeft de ministerraad ingestemd. Het quotum en bijbehorende heffingen kunnen daardoor weer worden gedeactiveerd als de uitvoering van de banenafspraak op schema ligt. Ook zullen de eerste boetes pas in 2020 worden uitgedeeld aan overheidswerkgevers die achter blijven.

Deactivering

Staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, VVD) had de ministerraad verzocht in te stemmen met het voorstel. Volgens een woordvoerder van de staatssecretaris voorzag de huidige quotumwet nog niet in deactivering. ‘Afgelopen september heeft het kabinet besloten het quotum voor de overheid met ingang van 2018 te activeren, wat inhoudt dat er als extra stok achter de deur boetes kunnen worden geheven voor overheden die zich niet aan de banenafspraak houden. Een belangrijk technisch punt daarbij is natuurlijk wel dat die heffingen weer worden ‘uitgezet’ als de cijfers in de banenafspraak wel gehaald worden. Die mogelijkheid was er nog niet.’

Respijt

Een andere verandering die met het wetsvoorstel wordt geregeld, is dat overheden een jaar respijt krijgen om hun achterstanden in de banenafspraak. Als zij die doelstellingen niet halen, worden zij volgens het wetsvoorstel over het eerste jaar eenmalig niet beboet voor het niet halen van de banenafspraak. Dat betekent dat de eerste eventuele boetes pas over het jaar 2019 geheven kunnen worden, wat dan in 2020 zal gebeuren. Per niet-gerealiseerde baan zal de belastingdienst een boete van vijfduizend euro heffen.

Tandje erbij

Cedris-directeur Jan-Jaap de Haan interpreteert het jaar respijt dat de overheid zichzelf gunt als een herkansing: ‘De quotumregeling is uiteindelijk geen doel maar een middel. Het heeft mijn voorkeur dat de banenafspraak uiteindelijk vrijwillig gehaald wordt. Daarvoor moet er wel echt een tandje bij komende jaren.’ Als verklaringen voor het niet behalen van de banenafspraak door de overheid wijst De Haan op het feit dat elk jaar vijf procent van de bij de overheid gedetacheerde Wsw’ers (Wet sociale werkvoorziening) met pensioen gaat. Ook zou veel werk bij overheden moeilijk geschikt te maken zijn voor de doelgroep van de banenafspraak en tellen niet alle banen bij publieke organisaties mee als overheidsbanen. ’Dat zijn technische verklaringen maar nog geen rechtvaardiging voor het niet behalen van de afspraak.’

Meetellen sociale inkoop

De overheid zou volgens De Haan vooral meer kunnen inzetten op sociaal inkopen, inhuren, en aanbesteden door publieke organisaties door de werkgelegenheid in dat kader ook onder de banenafspraak te laten vallen. Nu telt die nog niet mee voor de banenafspraak. ‘Op die manier hebben overheidsorganisaties er meer baat bij om gebruik te maken van de diensten van ‘doelgroepers’ en groeit voor deze groep ook de werkgelegenheid. Sociaal aankopen zou net zo vanzelfsprekend moeten worden als duurzaam inkopen.’

5.250 banen bij gemeenten

In 2013 werd in het sociaal akkoord besloten dat er in 2026 125.000 banen moeten zijn voor arbeidsbeperkten. De overheid, die voor 25.000 van die banen moet zorgen, loopt vooralsnog achter op schema met het realiseren van haar deel van de banenafspraak. In september liet toenmalig staatssecretaris Klijnsma de Tweede Kamer weten dat de overheidssector de doelstelling van 6.500 extra banen voor eind 2016 niet heeft gehaald. Gemeenten moeten eind dit jaar 2.625 banen hebben gerealiseerd voor de doelgroep van de banenafspraak. In totaal moet 1,93 procent van het aantal verloonde uren voor de rekening van die doelgroep zijn. Het is de bedoeling dat gemeenten in 2023 maar liefst 5.250 extra banen voor arbeidsgehandicapten hebben opgeleverd.