35 regionale werkbedrijven: hoe verzin je het! (1)

Eerst dacht ik dat het een grap was. Hoe kun je nu serieus iets weer gaan invoeren dat aantoonbaar niet werkt. Ik bedoel dus de regionale werkbedrijven die een plekje hebben gekregen in het sociaal akkoord dat in april tussen kabinet en sociale partners is gesloten.

Sociale partners en kabinet moesten een uitweg zoeken om onder het verplichte quotum voor arbeidsgehandicapten uit te komen. En toen kwam plotsklaps het idee van de werkbedrijven op tafel.

Oude Arbeidsvoorzieningsorganisatie

De regionale werkbedrijven zijn bijna een kopie van de arbeidsvoorzieningsorganisatie uit de jaren negentig van de vorige eeuw. Ook toen was het idee om de uitvoering van het arbeidsmarktbeleid onder zogeheten tripartiet bestuur te brengen. In 1991 ging de Arbeidsvoorzieningsorganisatie van start. Er kwamen 28 regionale bedrijven. Werkgevers, werknemers en gemeenten vormden samen het bestuur. Elk regionaal bestuur kende ook nog een directie en stafbureau. Al met al een hele bureaucratie. Het werd grotendeels gefinancierd door een landelijke rijksbijdrage. Met dit geld werd de arbeidsbemiddeling, de opleidingen (weet u het nog, de centra vakopleidingen?) en de loonkostensubsidies betaald (weet u het nog, de Kaderregeling arbeidsinpassing?).

Het bleek een doodgeboren kindje. Bestuurlijk was het erg ondoorzichtig. Gemeenten hadden sowieso niets te vertellen. Gemeenten hadden in die periode ook geen geld en moesten maar afwachten wat er voor hen werd bedacht. Financieel was het ook een ramp. Het ene jaar grote tekorten en het andere jaar grote overschotten. In 2002 werd de stekker eruit getrokken. We hebben daarna nog eventjes een splitsing gehad tussen het re-integratiedeel (weet u het nog, Kliq?) en de arbeidsbemiddeling (weet u het nog, de CWI’s?).

Sectorbeleid

De inkt van het sociaal akkoord was nog niet opgedroogd of de sociale partners hadden hun ideeën al tot officieel beleid gemaakt. De stichting van de arbeid (ja, dit bestaat nog) had op 11 april al haar 42 pagina tellende uitwerking op de website staan. Let wel, dit is precies op de dag dat het kabinet het sociaal akkoord wereldkundig maakte. De huiveringwekkende tekst vindt u hier.

De stichting van de arbeid bouwt al weer aan nieuwe infrastructuur van arbeidsmarkt en sociale zekerheid. Met een lofzang op het landelijke sectorbeleid dat op regionaal niveau moet worden uitgevoerd. Het is precies dezelfde tekst als dertig jaar geleden bij de voorbereiding van de tripartiete Arbeidsvoorzieningsorganisatie. Maar wat is nu eigenlijk het zo bejubelde sectorbeleid, dat centraal staat in de nieuwe constructie? In de praktijk stelt dit nauwelijks iets voor. In de metaalsector, de horeca, de tuinbouw, en in talloze andere bedrijfstakken, spreken werkgevers en werkgevers dingetjes af die niemand weet en waar niemand zich ook aan houdt. Veel sectoren hebben ook goedgevulde opleidingsfondsen. Wij ambtenaren kennen het A-en O fonds. Wij zijn verplicht een deel van ons salaris af te staan aan dit fonds. Gemeenten kunnen dan projecten indienen om uw en mijn geld weer uit dit fonds te krijgen. Dan kan ik meedoen aan een cursus omgaan met sociale media en meer van deze gekkigheid. Ja mensen, dit is sectorbeleid. En als het sectorbeleid al iets voorstelt, is het omgeven met een geweldige regelgeving. Zo mocht ik ooit getuige zijn van de praktijk in de schildersbranche toen onze gemeente probeerde met deze sector een re-integratieproject op te zetten. Wat een nachtmerrie!

Dat het sectorale beleid weinig voorstelt is al erg, maar dat het ook nog dubieuze trekjes heeft, daarover de volgende column.

Rik Bolhuis

Meer columns van Rik Bolhuis vindt u hier.