Warm Eindhoven moet beter leren tochten

Eindhoven treft tal van groene voorzieningen in de openbare ruimte, die niet alleen zijn bedoeld voor berging van regenwater en bestrijding van de droogte. Ze dienen in de stenige binnenstad ook om de oplopende temperatuur en hittestress tijdens hittegolven te bestrijden.

Warm en groen

Eindhoven was tijdens de langdurige hittegolven in 2018, 2019 en 2020 al enkele keren de heetste stad van Nederland. ‘En dat is een titel die we liever niet willen hebben’, zegt wethouder Rik Thijs (openbare ruimte, GroenLinks). Niet alleen behoort Eindhoven samen met Arcen, Venlo, Venray volgens de KNMI-cijfers gemiddeld tot de warmste steden van de laatste dertig jaar; de vijfde stad van Nederland (236.000 inwoners) is tevens – na Almere – de  groenste stad van Nederland. Dat weerspiegelt de ambitie van de gemeente om zich gedegen te wapenen tegen de klimaatverandering.

Hitte-eilanden
De stijging van de temperatuur komt vooral hard aan in grote steden, met dichtbebouwde stadscentra en ‘arbeidersbuurten’ van asfalt en beton. Er ontstaan in dergelijke versteende plekken ‘hitte-eilanden’ waar de temperatuur omhoog schiet, zo blijkt uit ‘hittestresskaarten’, die deels zijn gebaseerd op satellietwaarnemingen. De armste wijken zijn de warmste wijken, heet het al.

Warme dweil
In de stad is het tijdens een hittegolf gemakkelijk acht graden warmer dan op het platteland. En ook binnen de stad zijn er grote verschillen tussen een lommerrijk park met waterpartijen en een stenig stadscentrum. Vijf graden hoger, in alle steden, wie vanaf een koel park de stad in fietst of loopt krijgt een warme dweil in zijn gezicht op hete dagen. Daar komt bij dat de luchtverontreiniging door autoverkeer langer blijft ‘hangen’ in een hete atmosfeer.

Groene longen

Op het stadhuis legt wethouder Thijs de vergroeningsplannen uit die de hitte dragelijker moeten maken. Voor een enorme kaart van de stad wijst hij op drie groene wiggen die langs drie assen de stad in wijzen. ‘Brainport Park vanuit het noorden, de Karpen/Dommelpark in het oosten en de Genneper Parken vanuit het zuiden’, zegt hij. ‘Zij vormen samen Eindhovens groene longen en we werken eraan om de drie wiggen in het centrum te laten samenkomen, zodat er tijdens hittegolven luchtstromen zijn die de stad ‘doortochten’ en er als het ware flinke ventilatiekanalen ontstaan.’

Eis
Er is nog veel werk aan de winkel. Volgens de hittestresskaarten die Eindhoven, zoals veel gemeenten heeft laten maken, beschikken liefst 41 van 109 buurten en wijken van de stad over minder dan 75 vierkante meter publiek groen oppervlak. ‘Die wijken gaan we flink vergroenen en in de binnenstad geven we elke projectontwikkelaar en bouwer de opdracht mee om bij elke woning acht vierkante meter groen aan te brengen. Dat is een eis’, zegt Thijs. Ongeveer 21.000 nieuwe woningen in het centrum zouden op die manier dertig voetbalvelden groen opleveren.

Hangende tuinen
Dat lijkt een onmogelijke opgave als je naar de woontorens kijkt die rond het NS-station zullen verschijnen. De gemeente denkt evenwel dat er met groene daken, groene balkons en groene gevels veel is te bereiken. Ook de eerste tien tot vijftien meter van zo’n woontoren kan worden ingericht als een groene plint, met hangende tuinen. Een voorbeeld daarvan wordt het nieuwbouwcomplex de ‘Nieuwe Bergen’, een vijftal gebouwen met 235 huur- en koopwoningen aan de westkant van de binnenstad met groene daken, in 2024 gereed.

Extra kosten
Over de extra kosten van de hittemaatregelen is de wethouder laconiek. ‘Veel ontwikkelaars en woningcorporaties hebben het licht gezien en maken een combinatieslag met de energietransitie. Als we de dwingende regelgeving gewoon overal en aan iedereen opleggen, krijg je een gelijk speelveld. Ze bouwen graag in Eindhoven.’

Aangenaam

Aanpassen aan de klimaatverandering is een transitie die tijd kost. ‘De stenen stad omvormen naar een groene stad moet nog meer tussen de oren komen’, zegt wethouder Thijs. ‘De rottijd van corona heeft veel bewoners bewust gemaakt dat de aandacht voor groen in de directe leefomgeving belangrijk is. Het zal straks nog veel meer mensen hier gaan opvallen dat het ook in het centrum van Eindhoven echt aangenaam en koel is geworden.’

Lees het hele verhaal over Eindhoven deze week in BB18 (inlog).