Afval Energiebedrijf zet ons voorlopig klem

Rond 22 juli waren er problemen bij de afvalverbrandingsinstallatie van het Afval Energiebedrijf (AEB) in Amsterdam. Er waren vier verbrandingslijnen stilgelegd in verband met de veiligheid en er was dringend geld nodig om dat in orde te maken en om het afval tijdelijk ergens anders te verbranden. 

De Vereniging Afvalbedrijven waarschuwde al dat er snel iets moest gebeuren omdat anders het ophalen van afval in problemen zou komen. 

De in 2006 nog 450 miljoen euro kostende verbrandingsinstallatie zou ook elektriciteit leveren. De elektriciteitsprijzen die onder druk staan en de overcapaciteit in afvalverbranding lijken onder andere de boosdoener te zijn van de problemen bij de AEB. Het is opgelost door een financiële injectie van 16 miljoen euro, waarbij de gemeente Amsterdam voor 6 miljoen garant staat.

De problemen bij de AEB geven aan dat een verbrandingsinstallatie net een systeembank is: faillissement is geen optie. Afval moet worden afgevoerd om ‘Napolitaanse toestanden’ te voorkomen. Er staat een verlies van honderden miljoenen euro’s op het spel en 30.000 huishoudens zijn op het warmtenet van de verbrandingsinstallatie aangesloten.

Er wordt intussen relatief weinig geïnvesteerd in meer gescheiden inzameling van afval ten behoeve van recycling. Als de installatie is afgeschreven, en financieel iedereen de schaapjes op het droge heeft, moet men blijven verbanden. Dat is zelfs goedkoper geworden, als de vaste lasten dan flink zijn gedaald. En dan die circulaire economie? Nu even niet; men zit klem met de oven.

Intussen zijn er genoeg oplossingen om Amsterdam te verlossen uit de financiële houdgreep van de verbrandingsinstallatie. Een groot gedeelte van het afval dat niet meer werd verwerkt, was afval uit kantoren, winkels en bedrijven. Er zijn legio oplossingen daarvoor, een greep hierin: dienstverleners die bedrijven helpen met afvalscheiding en het voorkomen van verspilling,  ketenaanpak in branches, en vanuit de gemeente bedrijven ook handhaven en helpen bij afvalscheiding met een ‘afvalregisseur’.

En wat de huishoudens betreft: het is al sinds 2013 bekend dat met servicegericht of omgekeerd inzamelen (de 100 huishoudens, 100 dagen, 100 procent afvalvrij uitdaging) de hoeveelheid restafval kan worden gedecimeerd. Ook in flatgebouwen zijn goede resultaten bereikt. Men kan geleidelijk overschakelen op een fijnmaziger afvalbewerkingssysteem, dat als groot voordeel heeft financieel en qua aanvoer robuust te zijn. Immers als er een (kleine) recyclelaar omvalt, is er geen groot probleem.

Amsterdam is bezig om andere warmtebronnen in kaart te brengen  om het warmtenet uit te breiden. Die bronnen kunnen dan voor de 30.000 huishoudens worden ingezet.

En de oven zelf? Langzaam afkoppelen gaat financieel pijn doen. Het verbranden van steeds meer buitenlands afval zal dan soelaas moeten bieden. Die houdgreep zal nog een poosje blijven. Er wordt aan verbranding van Engels afval bij de AEB verdiend;  Brexit kan voor nieuwe problemen zorgen. De klem zal nog wel eventjes blijven.

Jan-Henk Welink 

Lees hier meer columns van Jan-Henk Welink