PBL: veel plannen voor duurzame warmte zijn nog vaag
Gemeenten spelen een belangrijke rol bij het verduurzamen van de warmte-opwekking. Dat is zo afgesproken in het Nederlandse klimaatakkoord.
Terwijl de elektriciteitsproductie snel duurzamer wordt door de aanleg van windmolens en zonnepanelen, blijven veel plannen voor het vergroenen van de warmtevoorziening nog vaag. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft 338 warmteplannen van Nederlandse gemeenten geanalyseerd. Belangrijkste conclusie: veel plannen zijn nog 'voorwaardelijk en weinig concreet'.
Lastige vergelijking
Gemeenten spelen een belangrijke rol bij het verduurzamen van de warmte-opwekking. Dat is in 2019 zo afgesproken in het Nederlandse klimaatakkoord. Omdat harde doelen en vaste formats ontbreken, hebben gemeenten hun plannen op dit terrein op 'zeer uiteenlopende wijze ingevuld', stelt het PBL vast. Dat maakt een vergelijking lastig.
Aardgasvrij
Uit de veelvoud van plannen valt wel op te maken dat de meeste gemeenten (70 procent) duidelijk onderschrijven dat de gebouwde omgeving aardgasvrij moet worden. Andere gemeenten houden het erop dat ze 'klimaatneutraal' of 'energieneutraal' willen worden.
Hernieuwbare bronnen
Wijken moeten de komende jaren steeds meer worden verwarmd op een duurzame manier. Dat kan bijvoorbeeld met stadsverwarming die draait op hernieuwbare bronnen, of met warmtepompen. Nu worden de meeste huizen en kantoren nog verwarmd met cv-ketels op aardgas. Bij de verbranding daarvan komt CO2 vrij en die uitstoot draagt bij aan klimaatverandering.
Weinig concreet
Volgens de analyse vallen inmiddels 6,9 miljoen van de 9 miljoen woningen en andere gebouwen in Nederland onder minstens één verduurzamingsplan. Van die panden moeten er in 2030 1,7 miljoen zijn aangepakt, maar slechts een kwart daarvan gaat nu richting de uitvoeringsfase. De meeste plannen zijn nog 'weinig concreet'. Een tijdpad ontbreekt in veel gemeentelijke plannen, driekwart bevat ook geen duidelijk meetbaar doel.
Warmtenetten
Uit de plannen die wel concreet zijn gemaakt, blijkt dat gemeenten veel mikken op het uitbreiden of aanleggen van warmtenetten. Daarna volgen warmtepompen, zowel hybride exemplaren die op koude dagen nog wat aardgas gebruiken als volledig elektrische modellen.
Problemen met financiering
In het klimaatakkoord is afgesproken dat 1,5 miljoen woningen en andere gebouwen in 2030 verduurzaamd moeten zijn. Als alles meezit en ook isolatieplannen worden meegerekend, kan dat doel wel worden gehaald volgens het PBL. Daartoe moeten veel plannen wel worden versneld en diverse obstakels uit de weg worden geruimd. Gemeenten zien bijvoorbeeld nog problemen met de financiering. Ze hebben ook behoefte aan 'een duidelijk kader'.
Utrecht zet zwaar in op het aanleggen van warmtenetten, maar de warmte die daar voor nodig is, is nauwelijks beschikbaar. Nog niet 1 plan om bodemwarmte te winnen is concreet. De initiatiefnemers zijn afgehaakt.
Willen bewoners stappen maken om de verwarmingskosten omlaag te brengen, dan moeten zij hun woningen goed isoleren. Met vloer-, dak- en muurisolatie is het gasverbruik met meer dan 40% omlaag te brengen. Een warmtepomp (verplicht vanaf 2026 bij vervanging van de gasketel) verlaagt het gasverbruik met nogmaals 60%. Cumulatief daalt het verbruik daarmee tot 24% van het oorspronkelijke gasverbruik.
Vergelijking individueel op gas of collecties op net voor Utrechtse bewoner:
Stel dat je begint met 2000 m3. 24% daarvan is 480 m3. De prijs voor gas is voor 3 jaar ca. € 0,75. Kosten € 360 per jaar. Vaste leveringskosten bedragen ca € 300 per jaar. De energiebelasting bedraagt 60 cent per m3, maar dat gaat tot 800 m3 sterk omlaag. Stel 30 cent, wat € 144 per jaar is. Totale kosten € 804 per jaar.
De vaste kosten voor het warmtenet bedragen minimaal € 630. 480 m3 gas is ca. 15 GJ. Het tarief per GJ is € 90,91 (2020 <€ 25) wat resulteert in € 1.360 voor het verbruik. Totaal € 1.990. Tel uit je winst.
Het uitfaseren van (aard)gas is desastreus voor de Utrechtse bewoners.