Te laat om te handhaven

Tussen twee Maarsseveense plassen ligt het bedrijf van Michel van Ieperenburg. Hij zet het pluimveebedrijf van zijn vader voort en exploiteert er een auto- en caravanstalling naast. Halverwege de jaren negentig staan rijksregels het pluimveebedrijf niet langer toe. De agrarische activiteiten zo uitvoeren dat zij het milieu minder belasten en toch rendabel zijn, blijkt niet mogelijk. De gemeente Maarssen spreekt daarom met Van Ieperenburg af dat deze er in fasen een opslagbedrijf van zal maken.

Omdat de gemeente eigenlijk al moeite heeft met de opslagbestemming, zijn andere functies dan opslag niet toegestaan. De gemeenteraad past het bestemmingsplan dienovereenkomstig aan. Het plan wordt medio 1999 van kracht. Van Ieperenburg bouwt in 1998 een loods met opslagunits. De firma Actief wordt de eerste huurder van een unit. Dat het bedrijf hierin een kantoortje heeft, merkt de gemeente pas in 2000 op.

In september 2005 neemt het Limburgse bedrijf Cyberdance de huur van deze unit over om daar licht- en geluidsapparatuur op te slaan. In de zomer van 2007 sommeren de handhavers Cyberdance het kantoor te ontruimen en de kantoor- en bedrijfsactiviteiten in de units te staken. Cyberdance maakt hier bezwaar tegen en gaat in beroep als B en W het bezwaar afwijzen. De rechtbank vindt die afwijzing terecht.

De Raad van State vindt daarentegen dat de gemeente niet mag handhaven. De overgangsbepalingen van het bestemmingsplan van Maarssen staan afwijkend gebruik onder bepaalde voorwaarden toe. Cyberdance profiteert van deze bescherming, omdat er al ruim vóór de ingangsdatum van het nieuwe bestemmingsplan steeds een kantoortje is geweest.

De gemeente had deze bescherming van illegaal gebruik kunnen tegengaan door dat gebruik te ‘wraken’. Dat moet dan echter gebeuren voordat het bestemmingsplan van kracht wordt. Wraken houdt volgens de Raad van State in dat B en W ‘op ondubbelzinnige wijze’ aangeven dat sprake is van illegaal gebruik en dat zij daartegen zullen optreden als het niet ophoudt. De gemeente heeft dit echter niet duidelijk gezegd.

Zij heeft in 1997 weliswaar een garantieovereenkomst met Van Ieperenburg afgesloten, maar daarin staat alleen dat hij zal stoppen met het pluimveebedrijf en de auto- en caravanstalling. Van Ieperenburg heeft evenmin een aanschrijving gehad - maar dat is ook logisch als je het illegale gebruik nog niet hebt ontdekt.

De uitspraak heeft gevolgen voor enkele andere huurders. Ook tegen hen kan de gemeente niets meer uitrichten. ‘Het overgangsrecht is meer gebonden aan het object dan aan de persoon. Wij zullen de overgangsbepalingen in een bestemmingsplan scherper moeten formuleren, zodat illegaal gebruik daarbuiten valt’, zegt wethouder Warner van Vossen.

De gemeente kan de standaard-overgangsbepalingen vervangen door de zogenoemde ‘Etten-Leur clausule’. Daarin staat dat gebruik dat strijdig was met het voorgaande bestemmingsplan wordt uitgesloten van het overgangsrecht.