Starters op woningmarkt gaan het nog moeilijker krijgen

SVn maakt zich ernstig zorgen over de woningmarkt. De verwachting is dat de markt - vooral voor starters - de komende jaren verder verslechtert, tenzij er veel meer actie wordt ondernomen door overheid en markt. 

Dat en meer is te lezen in het recent verschenen jaarverslag van de stichting die financieringsoplossingen aanbiedt voor het verbeteren van de kwaliteit van wonen en leven. Uit het verslag blijkt onder meer dat SVn in 2023 21.000 leningen verstrekte die samen een waarde vertegenwoordigen van 445 miljoen euro.

Starterslening groot succes

Een belangrijke doelgroep voor SVn in 2023 waren starters. Veel starters krijgen de aankoop van hun eerste woning niet voor elkaar zonder Starterslening, een extra hypothecaire lening naast de eerste hypotheek bij een bank. Het aantal verstrekte Startersleningen steeg het afgelopen jaar met 67%, van 3.273 naar 5.464. Dit laat zien dat ondersteuning van deze doelgroep in 2023 nóg belangrijker is geworden.

Eerder en zelfstandiger tot de woningmarkt

De in totaal 5.464 leningen zijn verstrekt aan starters met een gemiddelde leeftijd van 27 jaar. Dat is gemiddeld 2,5 jaar jonger dan starters die zonder deze hulp een eerste huis kopen (29,5 jaar). De kans op een huis is in veel gemeentes nihil voor alleenstaande starters. Met de Starterslening lukt het hen vaker wél om een woning te kopen. 69 procent van de huizenkopers met de extra lening koopt alleen, dat is twee keer zoveel als kopers die geen gebruik maken van de Starterslening.

Starterslening verlaagt drempel voor jonge huizenkopers

“We zijn blij dat we een bijdrage leveren aan de zelfstandigheid van starters”, vertelt bestuursvoorzitter SVn, Arjen Gielen. “Tegelijkertijd beseffen we dat de kansen voor starters om een woning te kopen bijzonder klein zijn. De huidige markt dwingt hen bijna om samen een huis te kopen, omdat starters met slechts één inkomen de hypotheek niet rond krijgen. Een Starterslening verlaagt de drempel. We zien dat mensen jonger een woning kopen door de aanvullende financiering, waardoor zij eerder toetreden tot de kopersmarkt”.

Transformatiefaciliteit helpt via ontwikkelaars de bouw van woningen vooruit

Steeds meer mensen ondervinden problemen met het vinden van een betaalbare woning. Gielen: "De oplossing is helder: er moeten meer betaalbare woningen komen. En ook daar draagt SVn aan bij.” Zo speelt de Transformatiefaciliteit een belangrijke rol bij het uitbreiden van het aanbod van betaalbare woningen voor starters. Deze faciliteit, ontwikkeld in samenwerking met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), verstrekt kortlopende geldleningen aan projectontwikkelaars om de voorfase van woningbouwprojecten te financieren. In 2023 heeft de Transformatiefaciliteit 10 leningen verstrekt, met een totaalbedrag van € 22,6 miljoen. De leningen van de faciliteit hebben tot nu toe bijgedragen aan de ontwikkeling van ongeveer 6.000 woningen. Gielen: “Relevant is dat 63% van deze woningen betaalbare huur- of koopwoningen zijn. Woningen voor starters en huishoudens met middeninkomens dus.”

Stap naar voren blijven zetten

Het recent ingezette rijksoverheidsbeleid richt zich volgens SVn met betrekking tot wonen meer dan hiervoor weer op langetermijnoplossingen. Gielen roept de landelijke overheid op om niet stil te vallen en het continueren van de woningbouw straks onafhankelijk te maken van een vallend kabinet. Ook hoopt hij dat gemeenten een stap naar voren blijven zetten en vooral hele bewuste keuzes blijven maken. Arjen Gielen: “Wijs woningen bewust toe op basis van heldere criteria zoals gezinssamenstelling, inkomen en speciale behoeften. Daag het Rijk uit om dit ook wettelijk echt mogelijk te maken. En, mobiliseer ook privaat geld want het nieuwe kabinet zal hoe dan ook weer moeten bezuinigen, en dat terwijl veel privaat kapitaal beschikbaar is voor maatschappelijke impact.”

Duidelijk is dat de uitdagingen op de woningmarkt en in de energietransitie onveranderd groot en urgent zijn, en dat financieringsoplossingen daarbij een (grote) rol blijven spelen. “Tussen Rijk, provincies en gemeenten. En juist ook in de samenwerking tussen publieke organen en private partijen; wij plaatsen hier graag een verantwoorde financiële hefboom tussen”, besluit Gielen.