Kansen op besparen van energie blijven onbenut

Klimaat heeft geen politieke kleur. Welk kabinet er ook komt, het zou meer daadkracht moeten tonen om verdere opwarming van de aarde te voorkomen, zegt een bijzondere coalitie van milieuorganisaties en Philips Lighting.

Geweldig dat er veel aandacht is voor het klimaat. Vrijwel iedereen lijkt met de neus op de feiten gedrukt en overtuigd van de noodzaak van een duidelijk klimaatbeleid.

 

Maar er moet nog ontzettend veel gebeuren om de doelstellingen van het Parijse klimaatakkoord uit 2015 te halen. En ondertussen hebben we in Nederland al moeite met de tussentijdse doelen uit het Nederlandse energieakkoord. Om te voorkomen dat de aarde met meer dan 1,5 graad opwarmt, is meer daadkracht nodig van het nieuwe kabinet.

 

Om op schema te liggen voor 'Parijs' moeten we 40 procent energie besparen (in 2030). Dat is veel, daarom moeten we veel meer doen. Nu dreigen we een gigantische misser te maken op energiebesparing als het nieuwe kabinet niet met stevige maatregelen komt. Tot nu toe staat energiebesparing bij bedrijven en particulieren niet hoog op de agenda van politiek Den Haag. Er wordt gestimuleerd en gesubsidieerd, maar er is nog weinig effect. Terwijl we weten dat het een must is als we de Groningse gaskraan willen dichtdraaien.

 

Verplichtingen

In China levert energiebesparing inmiddels net zoveel op aan CO2-reductie als het aandeel duurzame energie. Niet voor niets claimt het Internationaal Energie Agentschap dat 'energiebesparing een energiebron is die alle landen in overvloed hebben'. Volgens het gerenommeerde instituut hebben energiebesparende maatregelen ons wereldwijd 3 gigaton aan CO2-uitstoot bespaard in 2015 (toen was de uitstoot 32,1 gigaton). Daarvan neemt China bijna de helft voor eigen rekening.

 

Maar waar kwam de besparing precies vandaan? De grootste winst zit in verlichting, verwarming, airconditioning en voertuigen, vooral door verplichtende maatregelen. Dergelijk beleid scheelt al snel tussen de 20 en 30 procent aan energieverbruik per sector. Van ons totale energieverbruik wereldwijd, wordt zo'n 30 procent gedekt door regelgeving. Er valt dus nog een wereld te winnen als de resterende 70 procent wordt aangepakt. Maar wel met verplichtingen en geen vrijblijvendheid zoals de praktijk laat zien.

 

Zo heeft China de gebouwde omgeving flink onder handen genomen met zijn Vijfjarenplan. Woningen en bedrijfspanden in steden kregen een verplicht energielabel, wat inhield dat het betreffende pand aan een minimumstandaard moet voldoen. In één klap werd een markt gecreëerd voor isolatie, en werden verwarming, airco, ventilatie en stroomverbruik aangepakt.

 

Van het gas af

Ook in Nederland zijn er volop kansen als het gaat om energiebesparing bij de industrie en in de stad. Laten we kantoren, scholen, ziekenhuizen en woningen van het gas afhalen en zet bouwbedrijven en installateurs aan het werk. Isoleer de schil, vervang de cv-ketel door aansluiting op het warmtenet of warmtepomp. Leg het dak vol met zonnepanelen en ga over op led-licht.

 

Het nieuwe kabinet moet hier een rol in spelen. Het is tijd voor een verplichting tot een minimum energieprestatie of een energielabel voor alle gebouwen. Voor kantoren komt er al een dergelijke verplichting, trek dit door naar huur- en koopwoningen. Denk daarnaast aan een lager btw-tarief voor installateurs die energiebesparende maatregelen uitvoeren.

 

De komende vier jaar zijn cruciaal om de doelstellingen uit Parijs te halen. En het kan, er zijn genoeg mogelijkheden. Praten is belangrijk, maar met alleen woorden brengen we de CO2-uitstoot niet omlaag. Er gebeurt al veel, mooie initiatieven. Maar goed, helder en groen overheidsbeleid biedt structuur en zekerheid voor mensen, bedrijven en organisaties. En zo blijven de doelen van 'Parijs' binnen handbereik. Sterker nog, dan gaan we ze halen.

 

Anna Schoenmakers
directeur Greenpeace Nederland

Geertje van Hooijdonk
directeur Natuur&Milieu

Frank van der Vloed
alg. directeur Philips Lighting Benelux

 

(Als opiniestuk verschenen in Trouw/de Verdieping)