Schijnwerper op de impact van verlichting

Mijn collega woont sinds 3 jaar in een nieuwbouwwijk in Eindhoven. Het voormalige naastgelegen Campinaterrein wordt gerenoveerd en vergroend en er komen nieuwe gebouwen die meer woningen, ruimte voor start-ups en kantoren opleveren. Dat is broodnodig, want zoals in elke stad is er veel vraag naar goede, betaalbare woonruimte. Mijn collega woont er graag omdat het een groene, rustgevende omgeving is geworden. Met een speeltuin voor de kinderen, een park, sportvoorzieningen, toch midden in de stad en ’s avonds ook een veilige plek.

Energiebesparing en het verminderen van CO2-uitstoot zijn al vele jaren één van de drie belangrijkste prioriteiten voor het overgrote deel (94% ) van de gemeenten die deelnemen aan het onderzoek van de Stichting Openbare Verlichting Nederland (OVLNL). Er is een groeiende erkenning voor duurzaam beleid, al geven de respondenten tegelijkertijd ook aan dat implementatie ervan een uitdaging blijft.

Het ontwerpen en implementeren van duurzaam beleid vereist een holistische en geïntegreerde aanpak die een breed scala aan gebieden bestrijkt, waaronder vergroening, circulair denken in bouwen en renoveren, energieopwekking en -distributie, warmte- en waterbeheer en uiteraard verlichting.

Bij Signify zijn we op vele fronten bezig met duurzaamheidsdoelstellingen en innovaties om onze gezamenlijke uitstoot en brede impact te verlagen. Verlichting biedt daarin een belangrijke kans omdat naast de maak- en terugwinfase, het hoge aantal gebruiksuren veel impact heeft.

De duurzaamheid van een product of oplossing krijgt steeds meer aandacht bij de inkoopbeslissing van de eindklant. Klimaatneutraal inkopen en minimaal materiaalgebruik is enorm belangrijk om de klimaatdoelstellingen te kunnen behalen. Er wordt steeds vaker voor de meest duurzame oplossing gekozen.

Helaas is de milieu-impact van producten niet zo makkelijk met elkaar te vergelijken als de prijs. Maar er zijn al wel diverse parameters toepasbaar op de beoordeling en keuze voor een specifiek product.
We geven vier concrete inzichten die de uiteindelijke beslissing kunnen ondersteunen.

1.Milieu-impact van producten & EPD’s

De markt vraagt steeds vaker: welke van deze opties is nu het meest duurzaam? De Environmental Product Declarations (EPD) kunnen hierbij helpen. EPD's zijn lastig om te maken, omdat ze de gehele zichtbare en onzichtbare milieu-impact van een product dienen te beschrijven. De huidige complexe regels voor het opstellen van EPD's belemmeren echter de vergelijkbaarheid. Standaardisatie op zowel Europees als marktniveau is noodzakelijk. Het zal echter nog enige tijd in beslag nemen om de opstelregels gelijkwaardig en werkbaar te krijgen. Het vergelijken van producten op basis van een EPD is daarom nu nog niet goed mogelijk.
Toch zullen EPD’s uiteindelijk een belangrijke stap vormen tot het aanpassen van een product naar een meer duurzame optie.

2. Klimaatdoelen bij leveranciers

Een eerlijke analyse van de milieu-impact begint bij het ontwerp van het product. Het is cruciaal dat producenten ambities tonen om klimaatneutraal te worden in hun gehele proces, inclusief de keuze van hun toeleveranciers. Signify, als leider in verlichting, heeft hierin een pioneersrol. “We werken al bijna 10 jaar met klimaatambities, laten ons en onze leveranciers beoordelen door externe instanties en zijn al 7 jaar op rij industrieleider in o.a. de Dow Jones Sustainability Index. In ons plan “Brighter lives, better world” is het grote doel om Net Zero by 2040 te bereiken.” legt Dick Rutten uit.

Volgens Dick Rutten is de stap naar regeneratief design niet van de ene op de andere dag te maken, maar werkt Signify er hard aan om zowel de eigen CO2-voetafdruk, als die van haar klanten te verkleinen. Het unieke is dat Signify deze strategiedoelen voor 2040 nu al nastreeft, inclusief het energieverbruik van de lichtproducten bij haar klanten (de zgn. ‘scope 3’-emissies).

Momenteel is juist de footprint tijdens het gebruik gigantisch. Negentig procent van de CO2 impact bij verlichting vindt plaats tijdens de gebruiksfase. Dit wordt vooral veroorzaakt door het feit dat de energiemix in Nederland nog lang niet voor 100% uit duurzame bronnen wordt opgewekt. Door nu al in te zetten op de Inclusief Scope 3-doelstelling, neemt Signify haar verantwoordelijkheid op het huidige belangrijkste impactelement (B6 voor de kenners).

3. Focus nu vooral op energieverbruik

Energiebesparing staat op de eerste plaats. De focus ligt op het ontwikkelen van steeds energiezuinigere producten. Het is van groot belang om bij de waardering van een nieuwe lichtinstallatie het nieuwe verbruik altijd mee te nemen als duurzaamheidsparameter. Daarbovenop moet men uiteraard altijd blijven streven naar een lager verbruik.

Duurzaamheid betekent ook dat de lichtbeleving gewoon goed en veilig moet zijn. Je kunt helaas ook energie besparen door een slechtere lichtbeleving te ontwerpen. Het streven moet zijn: zo zuinig mogelijk met een goed kwalitatief lichtontwerp conform de gestelde normen. Dit is ook de visie van LightingEurope die via de toekomstige EU EPBD wetgeving voorstelt om gestandaardiseerde lichtkwaliteit als basis vast te leggen (indoor environment Quality IEQ)  om zo een achteruitgang in lichtkwaliteit voor de gebruikers te voorkomen.

4. Connectiviteit

De toekomst is onzeker en dus ook het gebruik van een ruimte of gebied is aan verandering onderhevig. We zien dat nog veel nieuwe lichtinstallaties statisch ontworpen worden voor de situatie van nu. Maar verlichtingsproducten moeten minimaal 10 (indoor) en het liefst 25 jaar meegaan. Welke kansen en bedreigingen komen er in die tijd langs? Door nu een geconnecteerd lichtsysteem op te zetten ben je flexibeler en kun je op termijn hier andere systemen aan koppelen. Vanuit deze circulaire gedachte kun je meegroeien met alle veranderingen. Europa gaat bovendien de komende jaren ook steeds hogere eisen stellen aan gebouwgebonden automatisering.

Kortom: het is helaas nog niet allemaal gestandaardiseerd. Maar innovaties blijven volop komen en nu niets doen lost niets op. Start met maatregelen om zoveel mogelijk energie te besparen. Kies voor slimme technologieën, die flexibel kunnen inspelen op innovaties. Kijk naar de ambities van de diverse leveranciers, hun productieprocessen en hun partnerships. Staar je nu nog niet blind op de parameters in een EPD, want het heeft tijd nodig om deze volop door te kunnen ontwikkelen.