Evenwichtige vakantieparken

Auteur: mr. Alphons van den Bergh

Vakantieparken zijn een bron van plezier en ontspanning. Even tot rust komen en gezellig samen zijn met familie en vrienden. Toch staat niet iedereen te springen om nieuwe vakantieparken of uitbreiding van bestaande parken, ondanks de aansprekende brochures met mooie plaatjes en praatjes. Waar een vakantiepark voor bezoekers een bron van ontspanning is, kan het voor bewoners in de omgeving van het vakantiepark juist een bron van ergernis vormen. Het is dus een kwestie van perspectief. Geen gemakkelijke opgave voor het gemeentebestuur om daarin een weloverwogen keuze te maken.

Evenwichtige functietoedeling

Onder de Omgevingswet leidt de weloverwogen keuze tot een evenwichtige toedeling van functies aan locaties. Het realiseren van de evenwichtige functietoedeling binnen de gemeente krijgt in de eerste plaats vorm door het opnemen van regels in het omgevingsplan (artikel 4.2 lid 1 Ow).

Daarnaast kan het college een concrete aanvraag voor een omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit verlenen als de verlening leidt tot een evenwichtige functietoedeling (5.21 Ow). Met de evenwichtige functietoedeling wordt duurzame ontwikkeling, de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het leefmilieu in onderlinge samenhang  nagestreefd (artikel 1.3 Ow).

Duurzame ontwikkeling

Bij de invulling van de vraag wanneer een functie of activiteit evenwichtig is, kan de definitie van duurzaam toerisme van de Verenigde Naties (UNWT), handvatten bieden. Duurzaam toerisme is volgens hen  “Toerisme dat ten volle rekening houdt met de huidige en toekomstige economische, sociale en ecologische gevolgen, en dat tegemoetkomt aan de behoeften van bezoekers, de industrie, het milieu en de gastgemeenschappen”.

Het draait dus om een balans tussen ecologische, economische en sociaal-culturele aspecten van de ontwikkeling van het toerisme (in dit geval dus de vakantieparken).

“Ieder nadeel heb zijn voordeel”

Een beroemde uitspraak die ook hier op gaat. Het gaat bij de beoordeling van de vraag of een (uitbreiding van een) vakantiepark op een bepaalde plaats passend is voor die omgeving. Daarbij worden verschillende, soms tegenstrijdige, belangen (perspectieven) tegen elkaar afgewogen.

Voordelen vakantiepark

Als voordelen voor een nieuw vakantiepark of groot evenemententerrein (vergelijk ABRvS 5 juli 2023, ECLI:NL:RVS:2023:2588) worden vaak genoemd:

1. werkgelegenheid
2. stimuleren toerisme/aantrekkende werking bezoekersaantallen
3. bevorderen duurzaamheid

Nadelen vakantiepark

Als nadeel wordt daar vaak tegen ingebracht:

1. aantasting natuur
2. overlast voor de omgeving
3. concurrentie lokale ondernemers

Participatie: de sleutel tot duurzame vakantieparken

Om te voorkomen dat de ontwikkeling van vakantieparken leidt tot teleurstelling bij ontwikkelaars (en aandeelhouders) en een ontwrichting van de lokale gemeenschap (economie vs ecologie), kan participatie een belangrijke rol spelen. In het voortraject kunnen partijen in onderling overleg hun zorgen uiten en kan een inschatting worden gemaakt van de lokale draagkracht en haalbaarheid voor een vakantiepark. Uiteindelijk is een evenwichtige fysieke leefomgeving een gedeelde verantwoordelijkheid.