Rechter bekijkt loting bouwkavels

Gemeenten moeten een puntensysteem kunnen hanteren bij de toewijzing van bouwkavels om doorstroming op de woningmarkt te bevorderen. Dit betoogde de Udense wethouder René Peerenboom (VVD, Bouwzaken, Financiën) eind vorige maand tijdens een kort geding dat was aangespannen door twintig gegadigden voor een bouwkavel in Uden.

Peerenboom: 'Wij hanteren een lotingsysteem voor 28 kavels in de nieuwe wijk Hoenderbos III waarop iedereen kan inschrijven, maar waarbij op basis van een puntensysteem de ene inschrijver meer kans maakt dan de andere. Daartegen is bezwaar gemaakt. Veel gemeenten hebben de uitgifte van kavels nu stilgelegd en wachten op de uitspraak van de rechter in Den Bosch. We werken in een grijs gebied en niemand weet waar hij aan toe is. De minister van Vrom wil de Huisvestingswet zo aanpassen dat plattelandsgemeenten expliciet bindingseisen mogen stellen om de lokale woonruimte te reguleren. Nu bepaalt de rechter nog onze bewegingsvrijheid. Als politiek Den Haag vindt dat gemeenten moeten kunnen ingrijpen in de woonruimteverdeling, dan dient er snel een reparatiewet te komen.'

Leefbaar

Uden wil het instrument van toewijzing van bouwkavels kunnen gebruiken om Uden, in de woorden van Peerenboom, 'leefbaar te houden'. In Uden staan meer dan vijfduizend mensen bij de woningcorporatie ingeschreven als woningzoekende voor een goedkope woning. Wethouder Peerenboom: 'In een gemeente met veertigduizend inwoners is dat veel te veel. Het gevolg is dat jongere mensen vertrekken. Wij willen dat vooral de goedkope woningen vrijkomen, waardoor woningzoekenden in Uden hun eerste huis kunnen bemachtigen. Om de doorstroming en de leegloop aan te pakken, geven we daarom mensen die een woning in Uden vrijmaken drie punten. Als ze een sociale huurwoning of een huis achterlaten met een Woz-waarde van minder dan 240.000 euro komt er een punt bij. Als je geen huis in Uden vrijmaakt, krijg je geen punten.'

Een grote groep inschrijvers met drie punten meent dat het gemeentelijke puntensysteem in strijd is met de Huisvestingswet en het Europese recht op vrije vestiging. Zij menen dat door het gekozen puntensysteem hun kansen op het verkrijgen van een kavel beduidend lager zijn. Peerenboom: 'De vraag is of zij wel kans gaan krijgen als ze het kort geding winnen. Immers, dan starten we een nieuwe inschrijving en krijgen ook de inschrijvers met nog minder of helemaal geen punten evenveel kans.'

Vrij

Volgens wethouder Peerenboom kan een rechterlijk verbod op kavelverkoop door middel van een puntensysteem tot gevolg hebben dat plattelandsgemeenten geen kavels meer aan particulieren zullen uitgeven. René Peerenboom: 'Als de rechter ons in het ongelijk stelt en wij een vrije loting zonder puntensysteem moeten starten, dan verliezen wij een wezenlijk instrument van het volkshuisvestingsbeleid. We zijn op die manier bezig om de huisvestingsproblemen van andere gemeenten op te lossen. Het is dan wellicht beter om de grond te verkopen aan ontwikkelaars en woningcorporaties. Misschien dat de doorstroming dan op die manier tot stand komt.'

De Udense wethouder heeft evenwel goede hoop dat Uden de zaak wint. Peerenboom: 'Dat de rechter zich hardop afvroeg of bindingseisen bij kaveltoewijzing misschien niet kunnen worden toegestaan maar doorstromingseisen wel, geeft mij hoop'. De rechter in Den Bosch doet op 11 januari uitspraak.