Digitale participatie is veel meer dan een online enquête

Online enquêtes, je kent ze wel. De gemeente, energiemaatschappij, Zalando of de school van je kinderen vraagt om een paar minuten van je tijd om je mening te vragen of je ervaringen te delen. En dat snappen wij heel goed. Met Google Forms kan iedereen relatief eenvoudig een online vragenlijst samenstellen en verspreiden. De resultaten zijn makkelijk te vertalen in cijfers, diagrammen en statistieken en helpen bij het inschatten van de validiteit en de representativiteit. Maar na de eerste euforie blijkt dat online enquêtes ook hun nadelen hebben. En dat er veel meer instrumenten zijn om digitaal te participeren met jouw doelgroep. Welke dan precies? En waarom zou je ze inzetten? Dat lees je in deze blog.

Niets mis met online enquêtes

Eerst even over die online enquêtes. Niets mis mee, zou je zeggen. Inderdaad, behalve als de uitkomsten veel vragen oproepen en je niet kunt doorvragen. Want online enquêtes zijn eenrichtingsverkeer. Deelnemers horen en zien niet wat andere deelnemers ervan vinden, kunnen elkaar niet inspireren, noch van elkaar leren. En tot slot, bij een online enquête krijg je vaak dieperliggende motieven en sentimenten niet mee. Zeker als er voor het gemak vooral gesloten vragen gesteld worden, omdat het lastig en tijdrovend is om tekstuele reacties te analyseren.

Enquêtes als startpunt voor een online dialoog

De uitkomsten van een enquête zijn niet alleen interessant voor jou en je team. Ook de deelnemers zijn geïnteresseerd in wat eruit komt. En wat daarna komt. De kritiek op veel participatietrajecten is niet voor niets dat deelnemers zich niet gehoord voelen of niet voldoende terugkoppeling krijgen over wat er met de resultaten gebeurt. Een online enquête kun je daarom goed gebruiken als startpunt voor een online dialoog. Waarbij je meer werkvormen inzet dan alleen vragen en antwoorden. Denk bijvoorbeeld aan de optie om op een online participatieplatform te stemmen en te reageren op stellingen. Of je vraagt deelnemers om te kiezen uit diverse voorstellen, elkaar te helpen via een forum of op een kaart aan te geven waar volgens hen het beste een laadpaal of nieuw café moet komen. De reacties brengen vaak een mooie inhoudelijke discussie op gang.

Stilte of schelden?

Zo’n inhoudelijke discussie is natuurlijk het ultieme doel van online participatie. Maar voor het zover is, moeten zowel opdrachtgevers als deelnemers best wat koudwatervrees overwinnen. Opdrachtgevers vrezen vaak dat deelnemers aan een online discussie gaan schelden en trollen. Gek genoeg komen vervelende reacties zelden tot nooit voor op een online platformen, dit gebeurt vooral op social media. Deelnemers zijn op hun beurt vaak terughoudend om een reactie te geven, ze lezen vooral mee. En op zoek naar interactie grijp je dan als opdrachtgever toch sneller naar een online enquête. Toch loont het in beide gevallen de moeite om een openbare online dialoog aan te gaan. Immers, als er 1 schaap over de dam is, volgen er meer.

Neem het niet zo nauw

Opschalen naar een online participatieplatform dan maar? Wij zeggen: Doen! Want op een online platform kun je ervoor zorgen dat alle initiatieven en reacties op een centrale plek samen komen. Je kunt een bredere context en tijdlijn schetsen en ontwikkelingen met elkaar in verband brengen. Gaandeweg groeit zo’n platform vaak uit tot een community, waar deelnemers mee kunnen denken over verschillende onderwerpen en ook met elkaar het gesprek aangaan. Door online participatie breder te trekken dan alleen een online enquête bereik je tot slot andere doelgroepen en vooral méér mensen. Want ook als het linkje het niet meer doet en de enquête is afgerond, kunnen deelnemers hun mening geven en reageren op de resultaten en op anderen. Wanneer ze maar willen. Dat is vanuit het oogpunt van inclusiviteit & representativiteit natuurlijk mooi meegenomen.

Toch nog één kanttekening

Online participatie kán de drempel verlagen om je mening te geven, maar is niet voor iedereen zo laagdrempelig. Meedoen aan de bewonersbijeenkomst of ouderavond is voor veel mensen vertrouwd en prettig. En ook voor opdrachtgevers zijn de ‘zaaltjes’ van toegevoegde waarde. Want je voelt de emoties en ziet de gezichten achter de reacties. Stap dus niet zomaar af van offline participatie, maar maak er een keten van momenten van, online, offline, waarbij je bijeenkomsten, enquêtes en interactie op een participatieplatform slim inzet om deelnemers van begin tot einde te betrekken.