Een toekomstbestendig energienet

In 2050 moet ons land volledig draaien op duurzame energie. Om dit te realiseren elektrificeert, digitaliseert en verduurzaamt onze maatschappij in een rap tempo. Deze ontwikkelingen zorgen ook voor een snel toenemende druk op onze infrastructuur, waarbij grote aanpassingen in onze energienetten noodzakelijk zijn. Zo snel, dat op steeds meer plekken, de grenzen van wat het net aankan al in zicht komen. Aan netwerkbedrijven de maatschappelijke taak om ons energienetwerk snel klaar te maken voor de toekomst. Alliander neemt deze taak erg serieus en heeft een duidelijke strategie ontwikkeld om de energietransitie zo goed en zo snel mogelijk te faciliteren. Als onderdeel van netwerkbedrijf Alliander levert ENTRNCE een substantiële bijdrage aan de uitvoering van deze strategie. In dit blog lees je alles over de strategische pijlers van Alliander en hoe ENTRNCE hier nu en in de toekomst aan bijdraagt.

Elektrificering & decentralisering van de energiemarkt

Gedreven door onze transitie naar een CO2-vrij energiesysteem elektrificeert onze maatschappij. We zien hierbij steeds meer windmolens, zonnepanelen, warmtepompen en elektrische voertuigen. Terwijl we vooruitgang boeken in deze duurzame transitie, worden we geconfronteerd met een grootschalige systeemtransformatie. Ons elektriciteitsnetwerk, dat traditioneel vraaggestuurd was, staat nu voor de uitdaging om zich aan te passen aan een steeds meer aanbodgestuurd systeem, voornamelijk gedreven door niet-regelbare bronnen zoals zon en wind. Tijdens piekmomenten, wanneer bijvoorbeeld de opwek van elektriciteit zijn hoogtepunt bereikt, staat de maximale capaciteit van onze infrastructuur al onder druk.

Naast de elektrificatie van ons energiesysteem, decentraliseert deze ook. Steeds meer stroom wordt decentraal opgewekt. Waar elektriciteit eerst vooral centraal werd opgewekt door producenten en via energieleveranciers bij eindgebruikers terechtkwam, zijn de eindgebruikers nu steeds vaker zelf producent met eigen zonnepanelen of als lid van een energiecoöperatie. Decentraal opgewekte duurzame elektriciteit kan leiden tot een toenemende druk op het netwerk, waarbij steeds vaker zelfs sprake is van netcongestie. Als gevolg hiervan is er nu al op plekken geen capaciteit meer om nieuwe transportverzoeken te kunnen bedienen. Dit remt het tempo van de overgang naar een CO2-vrij energiesysteem.

De maatschappelijke taak van Alliander

Vanuit haar maatschappelijke taak is het Alliander haar verantwoordelijkheid om een grote rol te spelen bij het realiseren van oplossingen voor bovenstaande problematiek. De doelstelling is dan ook om vóór 2030 tijdig oplossingen te bieden om de ontwikkeling en verduurzaming van Nederland te faciliteren en waar mogelijk zelfs te versnellen. Deze uitdagende opgave vereist een duidelijke strategie en daarmee focus. Deze strategie heeft Alliander onderverdeeld in 7 strategische pijlers:

1. Excellent beheer: optimaliseren van instandhouding & verbeteren van klantbediening
2. Vraag naar transportcapaciteit verminderen
3. Beter benutten van het net
4. Meer werk maken
5. Data delen en ontwikkelen van nieuwe marktdiensten
6. Ontwikkelen van infra voor warmte en duurzame gassen
7. Toekomstbestendig fundament

Benieuwd naar de uitgebreide beschrijving van alle pijlers? Hier lees je er alles over.

Als onderdeel van netwerkbedrijf Alliander heeft ENTRNCE een belangrijke taak om de doelstellingen van Alliander mede mogelijk te maken. Aan pijler 3 (beter benutten van het net) en 5 (data delen en ontwikkelen van nieuwe marktdiensten) is voor ENTRNCE in het bijzonder een substantiële rol weggelegd. Laten we eens kijken hoe dit er in de praktijk uitziet.

Oplossingen

Om dit uitdagende vraagstuk het hoofd te bieden, zijn er grofweg 2 oplossingen te onderscheiden. De eerste - en meest voor de handliggende - is het verzwaren van het net. Concreet betekent dit: meer transformatoren en dikkere kabels in de grond. Het tempo waarmee dit te realiseren valt, is echter bij lange na niet voldoende om het tempo van de energietransitie bij te houden. Daarom moet er naast het verzwaren ook zo optimaal mogelijk gebruik worden gemaakt van de reeds beschikbare infrastructuur.

Kan dit dan? Ja, maar…

Kijk maar eens naar de Nederlandse snelwegen. In de ochtend- en avondspits staat het verkeer vast. Echter, de rest van de dag is helemaal niet zo druk en kan er soepel van A naar B gereden worden. Hetzelfde geldt voor ons elektriciteitsnetwerk. Netcongestie vindt vooral plaats op piekmomenten. Door de transportvraag beter te verspreiden over de dag, kan de capaciteit van het netwerk optimaler worden benut. Het aanpassen van het juridische landschap is een belangrijke factor in het mogelijk maken van het efficiënter benutten van ons elektriciteitsnet, denk hierbij bijvoorbeeld aan het introduceren van groepscontracten voor transportcapaciteit.

Ook kunnen we het elektriciteitsnetwerk ontlasten, door ervoor te zorgen dat we zoveel mogelijk stroom direct verbruiken op de plek waar het wordt geproduceerd. Hierbij wordt dus niet alleen gekeken naar het balanceren van elektriciteitsstromen op nationaal ('centraal') niveau, maar wordt er juist gezocht naar mogelijkheden om op lokaal niveau de vraag en het aanbod van elektriciteit beter op elkaar aan te laten sluiten. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat in sommige congestiegebieden en op bepaalde momenten de vraag naar elektriciteit juist moet toenemen, vooral als er veel duurzame productie is die niet efficiënt kan worden getransporteerd. Dit leidt tot een optimaler gebruik van de bestaande transportcapaciteit.

De bijdrage van ENTRNCE aan realisatie van de Alliander strategie

Alliander’s strategische pijler 3: Beter benutten van het net

Alliander’s strategische pijler 3 richt zich op het beter benutten van het net, onder andere door de gelijktijdige uitwisseling van lokale elektriciteit mogelijk te maken. Door de decentralisatie van de energiemarkt stijgt de behoefte om overschotten en tekorten van elektriciteit, zoveel mogelijk lokaal te verhandelen. Het platform van ENTRNCE vormt hiervoor het ideale vehikel: het biedt de mogelijkheid om opwek en verbruik, zowel geografisch als in de tijd, op elkaar af te stemmen, waarbij elektriciteit zoveel mogelijk lokaal kan worden uitgewisseld met andere partijen. ENTRNCE maakt het mogelijk om dit leveranciersonafhankelijk en tot op aansluiting niveau te doen. Hierbij biedt ons platform volledige transparantie over zowel de elektriciteitsstromen als de bijbehorende financiële stromen. Hiermee faciliteert ENTRNCE een optimalere benutting van het net, waarmee een bijdrage wordt geleverd aan de versnelling van de energietransitie. Belangrijke aspecten van het beter benutten van het net zijn dus gelijktijdigheid en lokaal, welke wij hieronder verder zullen toelichten.

Gelijktijdigheid en lokaal als kostendrukker
Door opwek en verbruik zoveel mogelijk lokaal op elkaar af te stemmen, zijn transportbewegingen minimaal en wordt gelijktijdigheid gestimuleerd: opgewekte elektriciteit wordt direct lokaal verbruikt. Dit helpt netbeheerders versneld de energietransitie te faciliteren, terwijl hiermee ook de maatschappelijke kosten voor het verzwaren van de infrastructuur zo efficiënt worden ingezet. Op deze manier draagt ENTRNCE bij aan een versnelling van de energietransitie op een kostenefficiënte manier.

Alliander’s strategische pijler 5: Ontwikkelen van nieuwe marktdiensten

Om de energietransitie efficiënt vorm te geven, zullen netwerkbedrijven en marktpartijen krachten moeten bundelen. Door nieuwe, gestandaardiseerde marktdiensten te ontwikkelen, wil Alliander marktpartijen in staat stellen om aanvullende proposities te ontwikkelen die bijvoorbeeld helpen het net optimaler te benutten. Hiervoor zoekt Alliander ook co-creatie op met marktpartijen, denk bijvoorbeeld aan de ontwikkeling van de Coöperatieve Energiebeurs. De ontwikkeling van het platform van ENTRNCE is ook een voorbeeld van het ontwikkelen van nieuwe marktdiensten. Via ENTRNCE worden marktpartijen bijvoorbeeld laagdrempeliger in staat gesteld om actieve deelnemers te worden op elektriciteitsmarkten. En daarmee gestimuleerd om bijvoorbeeld flexibiliteit aan het systeem ter beschikking te stellen.

Gezamenlijk werken aan de energietransitie

ENTRNCE faciliteert een landelijk dekkende elektriciteitsbeurs die lokale elektriciteitsmarkten faciliteert vanuit maatschappelijk belang. Hierbij willen we zoveel mogelijk marktpartijen in staat stellen om aanvullende diensten aan te bieden, zodat gebruikers optimaal in staat worden gesteld om lokaal elektriciteit met elkaar te kunnen uitwisselen. Wij geloven in het bundelen van krachten tussen netwerkbedrijven en marktpartijen en komen graag in contact.