Arnhem legt (bijna) emissieloos fietsstraat aan

Met een elektrische knikmops, een elektrische veegzuigwagen en een elektrische wals zijn in Arnhem de werkzaamheden begonnen voor de aanleg van een fietsstraat. De stikstofuitstoot van dit werk is minstens 80 procent minder dan normaal.

Experimenteren

Er is steeds meer elektrisch materieel voor bouw en infrastructuur beschikbaar in Nederland, maar dat wordt nog nauwelijks in één project ingezet, aldus de gemeente Arnhem. Bij de aanleg van een 500 meter lang stuk fietsstraat in Arnhem gebeurt dat nu wel. 'We willen experimenteren met zulke projecten. We weten dat dit materieel er is. Het leek ons mooi een volledig elektrisch project te hebben', vertelt wethouder Roeland van der Zee (VVD), die zelf even op een van de twee grote elektrische graafmachines die Nederland rijk is heeft gezeten.

Bottleneck

Dat geeft meteen de bottleneck van het elektrificeren van bouw- en infraprojecten aan. De gemeente kan elektrisch materieel wel vereisen in het bestek, 'maar dat vraagt overleg met de infra-aannemers: is het materieel beschikbaar?', legt de wethouder uit. Stikstofreductie is namelijk niet het enige criterium. De snelheid waarmee de aannemer het werk doet en de kwaliteit van het werk spelen ook een rol.  Van der Zee: 'We zijn nog niet in de positie om voor te schrijven dat elk project elektrisch moet zijn.'

Asfaltspreidmachine

Voor de fietsstraat zijn naast de knikmops, de veegzuigwagen en de wals nog acht elektrische varianten in materieel beschikbaar. Maar omdat niet alle typen vrachtwagens in een elektrische variant beschikbaar zijn, rijden in Arnhem ook nog vrachtwagens op biodiesel af en aan. Ook de asfaltspreidmachine, die het asfalt opbrengt op het wegdek, is er nog niet in een elektrische variant, vertelt Niek van Onna, die het project voor de gemeente Arnhem heeft voorbereid. Mogelijk, zo denkt hij, is er halverwege de aanleg van de fietsstraat wel een elektrische variant beschikbaar. Die kan dan wellicht voor de tweede fase worden ingezet.

Walstroom

Cruciaal voor de inzet van groot elektrisch materieel zoals nu in Arnhem is de beschikbaarheid van een speciaal laadpunt. De normale laadpunten, waar elektrische auto's aan opladen, beschikken over te weinig vermogen om vrachtwagens, walsen en kranen op te laden. De Rijnstad heeft het geluk dat er aan de Nederrijn eerder voor schepen een laadpunt voor walstroom is aangelegd en dat de werkzaamheden aan het fietspad op ongeveer een kilometer van dat punt liggen. 's Nachts laadt het elektrisch materieel bij dit laadpunt met hoog vermogen de accu's weer vol voor de volgende dag.

Struikelblok

Voor gemeenten is emissieloos bouwen in eerste instantie een kwestie van eisen in het bestek opnemen, beaamt Van der Zee. 'Anders gaat het niet gebeuren.' Verder moet je er op tijd mee beginnen, 'want beschikbaarheid van materieel is een issue', zegt hij. En denk nu alvast na over een laadpunt met hoog vermogen, adviseert hij, dan is dat geen struikelblok op het moment dat je emissieloos wilt bouwen.

Vrijstelling

Overigens is de stikstofreductie voor de aanleg van de fietsstraat geen halszaak voor Arnhem, verduidelijkt Van Onna. Voor bouwactiviteiten is, nadat de rechter in 2019 een streep heeft gezet door het Programma Aanpak Stikstof (PAS), een noodmaatregel afgekondigd die een vrijstelling geeft aan bouwprojecten. Maar hoelang deze vrijstelling voor stikstofuitstoot blijft gelden, is de vraag. Met een bijna volledig elektrisch project zoals de aanleg van de fietsstraat, bereidt Arnhem zich vast voor op een minimale belasting van natuurgebieden die vroeg of laat geëist zal worden.

Monitoren

Hoeveel stikstofreductie er uiteindelijk behaald wordt bij de aanleg van de fietsstraat, zal blijken als het project is afgerond, in mei. Daarvoor laat de gemeente de uitstoot van stikstof, fijnstof en CO2 monitoren, vertelt Van Onna. 80 procent haalt de gemeente sowieso, verzekert hij, maar ze hoopt op meer. 'Het kan zijn dat er een machine stukgaat en dan moet je een andere machine inzetten. We willen een realistische berekening.'