Robot Robin helpt bij aanvragen Tozo

Diverse gemeenten hebben extra hulptroepen ingevlogen om de hausse aan aanvragen voor inkomensondersteuning voor zzp’ers en kleine ondernemers (Tozo) te kunnen verwerken. In Noord-Holland wordt robot Robin ingezet; in Nijmegen helpt de Tozo-assistent om de aanvragen zo snel mogelijk te verwerken. Gouda beoordeelt de aanvragen zelf, nadat RBZ Rotterdam het werk niet meer aankon. Divosa ziet de druk op de loketten van de gemeenten verder toenemen. SZW ziet nog steeds dat een aantal gemeenten overbodige gegevens vraagt.

De pan uitrijzen

Inmiddels zijn landelijk meer dan 240.000 aanvragen ingediend voor Tozo: de Tijdelijke Ondersteuning Zelfstandig Ondernemers (Tozo), meldt het ministerie van SZW. Nederland telt ruim 1,2 miljoen zelfstandig ondernemers, waarvan ongeveer een miljoen zzp’ers. In de twaalf Noord-Hollandse gemeenten waarvoor de sociale dienst Halte Werk de Tozo-aanvragen afhandelt (van Texel tot Waterland), was al snel duidelijk dat het aantal aanvragen de pan zou uitrijzen. ‘We hebben zo’n 15.000 zzp‘ers in de regio. We hadden verwacht dat er daarvan zo’n 5.000 een beroep op de regeling zouden doen. Dat aantal hadden we na een week binnen’, vertelt Yaser Daraibaf, afdelingshoofd bedrijfsvoering en bijzondere regelingen van Halte Werk, die voor de twaalf gemeenten de Tozo-aanvragen afhandelt. Inmiddels staat de teller op 9.000 aanvragen. 

Softbot Robin

Al snel had Daraibaf door dat er meer dan alleen menskracht nodig was om de aanvragen snel te beoordelen en de inkomensondersteuning toe te kennen. Er werd contact gelegd met MvR&Partners die binnen een week de virtuele assistent kon opleveren. Een week geleden kon Robin, zoals de medewerkers van Daraibaf de softbot noemen, aan de slag. ‘We komen af en toe nog dingen tegen die niet werken, maar dat wordt meteen opgepakt.’ Er gaat geen enkele aanvraag verloren, verzekert Daraibaf. ‘Alles wat Robin doet, wordt gelogd.’

Dubbel werk

Robin handelt de rechttoe-rechtaan aanvragen af; zo’n 80 tot 90 procent van alle aanvragen. Hij kan in principe 24 uur per dag en zeven dagen per week werken. ‘Hij werkt heel hard en klaagt niet’, vertelt Daraibaf lachend. Door zijn team van ruim 30 mensen – normaal handelen vijf mensen de aanvragen voor bijzondere bijstand voor ondernemers af – zijn vanaf 24 maart inmiddels 1.700 aanvragen beoordeeld en toegekend. Robin handelde er in een week tijd 4.000 af. Halte Werk verleent geen voorschotten, maar gaat pas over tot uitbetaling als gecheckt is of de aanvrager inderdaad recht heeft op inkomensondersteuning. ‘Anders doe je dubbel werk.’ Inmiddels hebben 1.600 aanvragers de financiële ondersteuning binnen.

Digitale assistent

Nijmegen heeft in samenwerking met Decos de Tozo-Assistent ontwikkeld; een tool die ondernemers stap-voor-stap met de aanvraag helpt, waardoor er alleen correcte aanvragen bij de gemeente binnenkomen. ‘Die digitale ‘assistent’ zorgt ervoor dat we snel de juiste gegevens kunnen verwerken van aanvragers. Er is een ‘beslisboom’ gebouwd die de juiste gegevens ophaalt en de rechtmatigheid toetst van de aanvraag. Het gaat dan bijvoorbeeld om informatie van de Kamer van Koophandel’, zo laat een woordvoerder van de gemeente Nijmegen weten.

Voorschot

Zzp’ers moeten inloggen met hun DigiD en nadat ze een aantal vragen hebben beantwoord, wordt meteen duidelijk of ze voor inkomensondersteuning in aanmerking komen. Als alle vragen zijn ingevuld, kan met de DigiD worden ondertekend en kan een pdf van de aanvraag worden gedownload. De zzp‘er ziet meteen op welk bedrag hij recht heeft, als zijn aanvraag volledig wordt goedgekeurd. ‘Op die manier doen we er alles aan om ondernemers die voldoen aan de voorwaarden van de regeling zo snel mogelijk een voorschot te verstrekken’, aldus de woordvoerder van Nijmegen. De gemeente zet daarnaast ook medewerkers van andere afdelingen in bij de afhandeling van vragen. Er zijn nu zo’n 3.600 aanvragen ontvangen, waarvan er 2.800 zijn beoordeeld. Als er recht bestaat op de regeling, ontvangt de zzp’er een voorschot.

Enorme werkdruk

Gouda had de afhandeling van Tozo belegd bij het Regionaal Bureau Zelfstandigen (RBZ) Rotterdam, maar moet de aanvragen nu toch zelf afhandelen. ‘Op 7 april is door RBZ, vanwege de enorme werkdruk aldaar besloten dat de gemeente Gouda helemaal zelf de Tozo-aanvragen gaat afhandelen’, zo laat een woordvoerder van Gouda weten. Bij RBZ zijn tot nu toe ruim 23.000 Tozo-aanvragen binnengekomen, aldus een woordvoerder van de gemeente Rotterdam. Zo’n zestig procent is afkomstig van Rotterdammers; de rest voor de regio. Voorheen beoordeelde RBZ de Goudse aanvragen en adviseerde Gouda, die na het besluit tot toekenning overging tot uitbetaling. Nu ligt het dus helemaal op het bordje van Gouda. Aanvragen van Gouwenaren die bij het RBZ zijn ingediend, hoeven niet opnieuw te worden ingediend.

Alle hens aan dek

Divosa ziet dat het alle hens aan dek is voor gemeenten. ‘We zien dat gemeenten echt druk zijn met de verwerking van alle Tozo-aanvragen. Het is geen uitzondering dat gemeenten de teams, die deze aanvragen verwerken, tien keer zo groot moeten maken’, zo laat een woordvoerder desgevraagd weten. ‘Een paar weken geleden merkten we dat er verschillen waren tussen gemeenten als het gaat om bijvoorbeeld proces, informatie-uitvraag en snelheid. Nu er meer duidelijkheid is over Tozo en ondersteuningsmiddelen beschikbaar komen, merken we dat de kinderziekten verdwijnen en de echte knelpunten overblijven.’

Onnodig

Volgens SZW komt het echter nog steeds voor dat gemeenten – onnodig – vragen stellen over het inkomen van de partner en de hypotheek en een uittreksel van de Kamer van Koophandel willen hebben. Ook zijn er nog verschillen in de manier waarop gemeenten de aanvragen in behandeling nemen. ‘Dat heeft continu onze aandacht. Er komen deze week, aanvullend op de voorbeeldformulieren, uniforme werkinstructies en standaardbrieven beschikbaar’, zo laat een woordvoerder van het ministerie weten. Er is in samenwerking met VNG en Divosa een speciale Tozo-toolkit ontworpen die sinds eind vorige maand beschikbaar is.

Onvoldoende soelaas

Als een van de knelpunten ziet Divosa dat steeds meer mensen hun bestaanszekerheid in gevaar zien komen nu hun inkomen daalt en vaste lasten doorlopen. ‘De huidige inkomensregelingen bieden dan niet altijd voldoende soelaas. Denk bijvoorbeeld aan inwoners die, ondanks Tozo, WW of bijstand, niet rondkomen. We zien de druk bij de loketten van gemeenten verder toenemen. Daarom zijn nu goede afspraken en voldoende middelen nodig’, benadrukt de woordvoerder van Divosa.