Slecht imago kost geld
‘Hoe minder belasting, hoe minder de gemeente kan verspillen.’ Met deze leus op de posters voor de gemeenteraadsverkiezingen wil de VVD stemmen trekken. Wat een stomme leus! De suggestie ligt er duimendik bovenop dat de gemeenten al het geld dat ze uitgeven, alle 60 miljard euro per jaar dus, zouden hebben verspild.
Als dat waar is, dan is het me een raadsel wat dan die meer dan duizend gemeenteraadsleden van de VVD, en die enkele honderden wethouders en burgemeesters van die partij, de afgelopen jaren hebben gedaan. Hebben ze al die zogenaamde verspillingen goedgekeurd?
Het is me ook een raadsel waarom er binnen de VVD niet spontaan opstand uitbreekt tegen deze verkiezingsleus. Waarschijnlijk is er ergens op het landelijk bureau van de VVD iemand die deze leus heeft bedacht, en durft niemand uit de VVD-gemeentepolitiek te zeggen hoe stom die leus is. Dat zegt overigens ook iets over het kritisch vermogen van de kandidaten.
Duidelijk is dat de gemeenten een imagoprobleem hebben - de VVD-leus toont dat overtuigend aan. Gemeenten zouden niet effciënt werken, geld over de balk gooien. Hoe het komt dat de gemeenten een imagoprobleem hebben, lijkt me zeker het uitzoeken waard. Natuurlijk wordt er binnen de gemeenten veel geld verspild; niemand zal durven te beweren dat de volledige 60 miljard euro per jaar supere-efficiënt worden uitgegeven. Maar andere overheden werken evenmin efficiënt. En bedrijven ook niet. Nog nooit heeft iemand aangetoond dat de gemeenten minder efficiënt zouden werken dan de andere overheden en de bedrijven.
Het vervelende is wel dat het slechte imago de gemeenten de komende jaren veel geld kan gaan kosten. Wat denkt u dat de politici in het kabinet en in de Tweede en Eerste Kamer zullen gaan doen als ze moeten gaan bezuinigen? Zouden ze de pijn bij de eigen taken leggen? Zouden ze in alle objectiviteit willen kijken welke bezuinigingen het minste pijn doen? Zouden ze taken willen decentraliseren naar de gemeenten, eventueel met een decentralisatiekorting? Of zouden ze snel besluiten gewoon onevenredig veel te korten op de gemeentelijke budgetten, die al het belastinggeld toch maar verspillen, en zo ‘verspilling tegengaan’?
Bij de eerste bezuinigingsronde in september was de keuze van het kabinet overduidelijk om onevenredig veel te bezuinigen bij de gemeenten en provincies. Volgens de miljoenennota zou het rijk 5 miljard euro gaan bezuinigen, waarvan 1,2 miljard euro bij de gemeenten en provincies. Die 1,2 miljard bezuiniging was spijkerhard, en is doorgegaan. De andere 3,8 miljard euro bezuiniging uit de miljoenennota was boterzacht, en is niet doorgegaan. Het slechte imago heeft de gemeenten dus al veel geld gekost.
De VVD-leus ‘hoe minder belasting, hoe minder de gemeente kan verspillen’ is niet alleen een belediging van alle gemeentepolitici, inclusief die van de eigen partij, maar ook een doelbewuste verdere verslechtering van het imago van de gemeenten. De rekening daarvan komt bij de bezuinigingsronden.
Is dat slechte imago misschien terecht? Is er misschien inderdaad sprake van gemeentelijke geldverspilling? In dat geval kost niet het "imago" geld, maar het gedrag van gemeenteraadsleden die voor geldverspilling stemmen.
In mijn gemeente deden VVD-raadsleden daar lustig aan mee, ook al wilden ze dat achteraf liever niet van zichzelf weten. Ze stemden ook voor de belastingverhoging waarmee de consequenties van deze verspilling achteraf op de burgers werd afgewenteld.
Als nu, in verkiezingstijd, enkele partijen, waaronder de VVD, ervoor kiezen om wakker te worden, dan moeten ze maar heel concreet maken hoe ze daarover in toekomst, als verkiezingstijd weer voorbij is, gaan stemmen.